مركز خط توليد دستگاه تصفيه روغن سوخته موتور

ايجاد يك وبلاگ امر ساده اي است بماند كه برخي از به اصطلاح اساتيد كه دروس مربوط به كامپيوتر را تدريس مي كنند فرق بين وبلاگ و سايت را نمي دانند و در توجيه مواردي كه جاي بيان آن اينجا نيست مي گويند كه هزينه هاي بساير بالاي دارد كه توسط امپرياليسم پاپليسم براي من تهيه مي شود. در همين جا هرگونه ارتباط با امپرياليسم فوق را انكار مي كنم و ضمن گوشزد كردن اين نكته بيان مي دارم كه در اين وبلاگ به مباحثي پيرامون گردشگري  آن هم در چارچوب جغرافياي پسامدرن و با رهيافتي آنارشي پرداخته خواهد شد.

تخصص كاري من در دو بعد مي باشد يكي مرتبط است با فلسفه جغرافيا و مباحث پيرامون آن كه در وبلاگ جغرافياي آنارشي به آن مي پردازم و ديگر كيس كاري من در زمينه گردشگري است كه در اين وبلاگ به آن خواهم پرداخت.

سابقه مطالعات گردشگري من به دوره كارشناسي باز مي گردد كه با راهنماي استادم خانم دكتر ايران غازي به مطالعات گردشگري پرداختم و بعد از آن بر خلاف عرف آن زمان (۱۳۸۰)كه كمتر كسي در دوره كارشناسي پايانامه بر مي داشت پايان نامه دوره كارشناسي خود را به راهنمايي  دكتر بيك محمدي  يكي ديگر از اساتيد دانشگاه اصفهان با عنوان « بررسي صنعت گردشگري در شهرستان بندرگز» به پايان بردم و از تعاليم استاد راهنمايم بهره بسيار يافتم. هرچند نبايد آموخته هاي استادي همچون دكتر بهروز نوئين را از ياد برد كه درس هاي بزرگي به من آموخت همچون اين نكته كه « هيچ مصلحتي بالاتر از حقيقت نيست».  تحصيل در دانشگاه اصفهان و تعاليم اساتيد گروه بنياني ساخت كه عشق به علم را بخصوص به جغرافيا در من شعله ور نمود به گونه اي كه تا عمري باقي ست سپاسگزار آنان خواهم بود.(در باره وضعيت علمي  گروه جغرافياي دانشگاه اصفهان در آن سال ها و مقايسه آن با ديگر گروه هاي جغرافيا در وبلاگ جغرافياي آنارشي مطالبي را بيان خواهم كرد)

با تمام اين تفاصيل پايان نامه دوره كارشناسي ارشد را نيز به راهنمايي دكتر پاپلي يزدي در دانشگاه فردوسي مشهد در زمينه گردشگري با عنوان « بررسي قابليت هاي گردشگري روستايي در ايران (مطالعه موردي : منطقه تركمن صحرا)» به پايان بردم در اين پايان نامه بود كه براي اولين بار تبارشناسي فوكويي را در زمينه گردشگري به كار گرفتم كه حاصل ان مقاله « گردشگري و تبارشناسي » بود كه در فصلنامه تحقيقات جغرافيايي چاپ شد و به عنوان مقاله برتر در اولين دوره انتخاب مقالات برتر علمي و پژوهشي استان خراسان انتخاب گرديد. اين مقاله و مباحث پيراموني بنياني را فراهم آورد تا با كمك استاد راهنمايم و با همكاري هم كتاب « گردشگري (ماهيت و مفاهيم)» را به نگارش درآوريم كه در انتشارات سمت اماده چاپ مي شود.

پايان نامه دوره دكتري خود را نيز در زمينه گردشگري با عنوان « واسازي ساختار گردشگري در روستاهاي پيرامون كلانشهرها(مطالعه موردي : كلانشهر مشهد)» برگزيده ام كه سعي بر آن است براي اولين بار واسازي درايدايي را در زمينه موضوع مرتبط به كار گيرم. همچنين سوابق علمي و پژوهشي من نيز در بيشتر موارد مرتبط با موضوع گردشگري مي باشد.

بطور كلي در اين وبلاگ سعي بر ان دارم كه از ديدگاه خود به گردشگري با تاكيد بر ايران بپردازم و مباحثي را مطرح نمايم كه اميد است مورد توجه مخاطبان قرار گيرد. 

POSTMODERN TRAVEL/TOURISM

The postmodern tourist or post-tourist  ...

  knows she is a tourist; she does not suffer from nostalgia in historic places and attempt to travel back in time; she knows that what she is seeing is 'constructed' either literally (in a theme park, resort or holiday village) or culturally (in a heritage site); she knows that there are no unspoilt beaches, no unclimbed mountains, no really 'foreign' shores; she knows that as a tourist she is affecting what she sees - she participates in the construction of tourist sights/sites. The post-tourist is a reader of signs and a consumer of sights/sites, she knows the real is no longer what it used to be.

The tourist is an unthinking consumer, the post-tourist consumes, critically.
 

Alternative Realities and Virtual Travel

The post-tourist stays at 'home', where home is mobile, transitory, provisional - travelling at home.

Travel is abstract or virtual  – the post-tourist surfs the web.

In an image-dominated world, the experiential world is on the web, TV, video - the 'real' world is only material for images.

Ultimately, the world makes a copy of itself - the complete copy of the world - simulacrum  - see The Matrix "welcome to the desert of the real".

Postmodern journeys may be virtual and do not necessarily involve physical travel (at least not long, and hardly ever arduous, journeys). Postmodern journeys need only persuade us (who are willing to disbelieve reality) that we have changed place or crossed boundaries.

صاحب‌نظران بسياري به چارچوب رقابت‌پذيري مقاصد و نحوه تكامل آن كه از اواسط قرن بيستم ميلادي تحت تاثير گردشگري انبوه بوده، توجه مي‌كنند. تمايل آنها به شناخت ابعاد مختلف ماهيت بنيادين محيط رقابتي و عملكردي است كه گردشگري بايد به عنوان يك بخش اقتصادي داشته باشد. مشاهدات نشان مي‌دهد كه به‌دليل آنكه طي ۶ دهه گذشته ابعاد مختلف رقابت‌پذيري مقاصد تغيير كرده، ماهيت رقابت‌پذيري نيز به نحو عمده‌اي تكامل يافته و دستخوش تحول شده است. اكنون و در اوايل هزاره سوم، ماهيت رقابت‌پذيري نسبت به قبل و مثلا پيدايش هواپيما بسيار تغيير كرده است. از اين رو لازم است كه پيش از پرداختن به توسعه يك مدل از رقابت‌پذيري مقاصد براي جهان امروز، تغييرات و تاثيرات آنها را درك كرد.

بررسي وضعيت رقابت‌پذيري گردشگري نشان مي‌دهد كه تغييرات در مولفه‌هاي آن، ساختار آن را به كلي دگرگون ساخته است. اين تغيير ساختار مكرر باعث شده كساني كه مسوول رقابت‌پذيري مقاصد هستند، مجبور باشند به‌طور مداوم با توجه به تغييرات و قوانين جديد و آنچه ماهيت رقابت‌پذيري را عوض مي‌كند، برنامه‌هاي عملياتي خود را تغيير دهند. هر چند كه ممكن است معيارهاي جذابيت يك مقصد از ثبات بيشتري برخوردار باشد، اما لازم است كه به‌طور مداوم بر ماهيت رقابت و توانايي يك مقصد در رقابت توجه شود. رقابت در همه فعاليت‌هاي اقتصادي وجود دارد، اما اين مهم است كه به ماهيت اشكال جديد رقابت اقتصادي و همچنين رقابت انسان در ابعاد مختلف اجتماعي، تكنولوژيك، فرهنگي و سياسي اين حوزه نيز توجه شود. از اين رو، نياز است متغيرهاي مختلفي كه بر رقابت‌پذيري مقاصد تاثير مي‌گذارند و نقش آنها در تكامل رقابت‌پذيري از گذشته تاكنون، بهتر درك شوند.

هر چند بين رقابت‌پذيري مقاصد و ساير فعاليت‌هاي بشري تفاوت قائل مي‌شويم، همچنان وجوه مشترك و شباهت‌هاي بسياري نيز بين آنها وجود دارد. روشي را كه مردم آمريكاي شمالي، اروپايي يا آسيايي براي تبليغ جذابيت‌هاي مقاصد گردشگري خود و همچنين تاثير گذاشتن بر انتخاب گردشگران به‌كار مي‌گيرند، نمي‌توان به‌طور كامل مجزا از رويكردهاي اتخاذ شده در ساير بخش‌هاي صنعتي دانست. به عنوان مثال، هر چند كه هنوز در كره‌جنوبي اهميت بخش گردشگري به اندازه ساير بخش‌هاي اقتصادي اين كشور نيست، اما رويكرد تهاجمي كه در اين بخش ديده مي‌شود، شبيه همان رويكردي است كه در بخش خودروسازي اين كشور مشاهده مي‌شود. به شكلي متفاوت، استراتژي رقابتي صنعت گردشگري در ايالات متحده آمريكا به شدت وابسته به صنعت فيلم و سرگرمي است. توانايي فروش فرهنگ آمريكايي به اقصي نقاط دنيا به بخش گردشگري ايالات متحده آمريكا يك مزيت رقابتي قابل توجه داده است. به طريقي مشابه، رويكرد رقابتي هند نيز مانند ساير بخش‌هاي اقتصادي آن تمايل به حركت موازي در زمينه‌هايي نظير تكنولوژي و كسب مجوز است؛ در جايي كه مالكيت بومي تسهيلات و سرمايه‌گذاري‌ها اهميت دارد.

دكتر مهدي سقايي

 از هنگامه گسترش وسيله نقليه عمومي و شخصي در ايران، تعطيلات نوروز در زمينه گردشگري ملي تا به امروز اهميتي دوچندان داشته، دارد و خواهد داشت. چرا كه در كورس تعطيلات مختلف در كشور، قوام فرهنگي جشن باستاني نوروز و همچين مدت زمان آن به سيره اتصال دو تعطيلي و به اصطلاح امروزي بين تعطيلي، فرصت مناسبي را براي شهروندان فراهم مي آورد كه سفر را به مقاصد داخلي و خارجي تجربه كرده و جرياني از «گردشگري ملي[1]» از تجميع شهرونداني شكل گيرد كه در دو مقياس متفاوت ملي يا بين المللي به انگيزه هاي مختلف سفر مي كنند.از اين روگردشگري ملي را در ايران مي توان همزاد همآوايي گسترش مدرنيته و سرمايه داري پيراموني دانست.

تاريخچه گردشگري ملي در تعطيلات نوروز با فراز و فرودهاي متناوب در دهه هاي مختلف، تكرار مكرر  كليشه هايي است كه به شتاب رويكرد ملال آور گذارِ زمان را در تجربه هاي آميخته با هيجانات و احساس هاي زودگذر به نمايش مي گذارد بدون آنكه فرصتي مهيا گردد كه ميزبان و ميهمان را خوش آيد و درمانگر افسوني باشد كه از «كميابي شادي[2]» عارض شده و ميزان سنجِ نهادهاي بين المللي آن را نشان داده و مانيز يواشكي (طوري كه به كسي  برنخورد) به آن عارضيم. به عادت همان تكرار، آغاز هر سال آذين بسته به كليشه هاي همگاني است كه از زمان و زمين، از يك سو شهرونداني در تكاپوي سفر، چشم انتظار آن هستيم كه قبل از سوت تحويل سال در مقصد مورد نظر باشيم (يا به سرعت تمام در راه رسيدن به آن)، فرقي هم نمي كند گويي همه راه ها به همان مقاصد كليشه اي ختم مي شود( البته در چند سال اخير تحولاتي را در تغيير مقاصد سفر شاهد هستيم). از ديگر سو به عادت يك دهه اخير كشورهاي همجوار نيز مقاصد گردشگري خويش را مطابق با « شكاف هاي بازار تقاضاي گردشگري ملي» به هزار نقش و نگار مي آرايند تا « نان گردشگري ايران» بر سفره آنان نيز راه يابد.

با اين وصف از وضعيت گردشگري ملي هر ساله قبل و اندكي بعد از تعطيلات نوروز، همگي كارشناس و متخصص گردشگري شده از در و ديوار تحليل مي بارد[3] و سازمان ها و نهادهاي مرتبط و غير مرتبط دولتي به گونه اي عزم جهاد گردشگري ملي مي كنند كه گويي سير تا پياز اين جريان در گود فرمانروايي آنان است. فارغ از آن كه چه نسبتي ميان اين همه جوگيري دولتي و فعاليت هاي لازم و ملزم بخش خصوصي در زمينه گردشگري برقرار است؟ طول و عرض و ژرفاي اين جريان گردشگري ملي چيست؟ رقابت مضحك هر چه آمار بالاتر دادن درعبور مسافران از يك منطقه در مقياس درون مرزي، بدون هيچ پيامد خوشايندي، به چه كار مي آيد[4] ؟ آن همه ارزي كه توسط گردشگران ملي در مقاصد گردشگري كشورهاي همجوار خرج مي شود چه نسبتي با تراز گردشگران بين المللي دارد كه به كشور سفر مي كنند[5]؟ و بي شمار پرسش هايي كه از منظر ماهيتي، مفهومي و حتي روشي بر جريان گردشگر ملي وارد است كه نه تنها به آنها پرداخته نشده بلكه سعي مي شود حتي مطرح نشود چرا كه « سري كه درد نمي كند را نبايد دستمالي بست». در عوض مي شود دل داد به تحليل هاي شعبده بازان  عرصه گردشگري كه خوب واردند كه چگونه از يك من ماست گردشگري، كره خود را بگيرند[6].

با اين تفاصيل، ضرورت يافتن پاسخي درخور از پرسش بنيادين چيستي گردشگري ملي بخصوص در تعطيلات نوروز، نگارنده را بر آن داشت كه به كمك برخي همكاران و دانشجويان ( كارشناسي ارشد و دكتري)، فرايندي از تحقيق پيرامون گردشگري ملي را در طول پنج سال طرح  ريزي نموده و از سه سال پيش تا اكنون در تعطيلات نوروز به مطالعه گردشگري ملي در ابعاد درون مرزي آن بپردازيم، نتايج حاصل از اين تحقيق در اين سه سال كه بيشتر متمركز بر جريان گردشگري داخلي در تعطيلات نوروز است، تا حدود زيادي توانسته است پرده دود از ماهيت گردشگري داخلي را بزدايد. در اين زمينه اميد است در روند از زمان باقي مانده تا پايان فرايند تحقيق نتايج حاصل در قالب اسناد علمي ( اعم از پايان نامه هاي دانشجويي، مقالات علمي، كتاب و...  ) انتشار يابد.فراتر از آن برخي ابعاد ماهيتي و مولفه هاي تاثيرگذار در گردشگري ملي در تعطيلات نوروز به ياري  نتايج حاصله قابل طرح، جهت بحث و بررسي مي باشد بدين جهت در اين مجال به كلياتي از ابعاد ماهيتي و مولفه هاي گردشگري ملي در تعطيلات نوروز مي پردازيم.

جهت مطالعه اين يادداشت اينجا كليك كنيد

http://mehdisaghaii.com/

[1] ـ گردشگري ملي در برگيرنده تمامي شهروندان ايراني ساكن كشور بوده كه با انگيزه هاي مختلف به مقاصد داخلي (درون مرزي) و مقاصد خارجي (برون مرزي) سفر مي كنند.

[2] ـ در فهرست شادترين كشورهاي جهان در سال 2016 رتبه ايران 105 ميان 157 كشور است(ماخذ: اينجا)

[3] ـ برخي از اين تحليل ها و كارشناسي ها آنقدر نچسب است كه دل پيچه مي آورد و تهوع آور است و برخي نيز به جكي شبيه است كه مي توان با تبسمي به آن واكنش نشان داد به عنوان نمونه نگاه كنيد به تحليل هاي « نفر ـ سفر»ي

[4] - همه ساله در پايان تعطيلات نوروزي مقامات مختلف و مرتبط آمار مسافران را اعلام مي كنند كه معمولا حاكي از رشد چند درصدي هم هست.

[5] - البته بايسته نيست كه بگويم چرا شهروندان به گردشگري مي روند چرا كه حقي است مسلم براي آنها و در آن هيچ شك و شبهه اي نيست. بيشتر تاكيد بر چشم بستن بر شكاف هاي موجود در بازار تقاضاي گردشگري در فضاي سرزميني است.

[6] ـ بماند كه در اين وانفسا علوم گردشگري نيز در محيط آكادميك به همان سرنوشتي دچار شده است كه مابقي علوم انساني به آن دچار بوده اند و  چندان نمي تواند مفيد واقع شود چرا كه گوشت قرباني پايه، ترفيع ، توليد انبوه و.... است. كه نقد اين نيز مجال ديگري مي طلبد

دكتر مهدي سقايي

تغيير گفتمان ها در گردشگري ملي

پيش برنده گردشگري ملي در كليت متن فضايي گردشگري كشور، فارغ از انگيزه ها و علائق و حتي گرايش ها كه مفهومي درون متني دارد، گفتمان هاي حاكم به  جريان و روندهاي گردشگري ملي شكل مي دهد. پيوند گردشگري و قدرت[1] در چارچوب عناصر نهادي و ساختاري هميشه با مقاومت درون متني و چالش هاي گفتماني مواجه است چرا كه به بيان فوكو هر جا قدرت است مقاومت نيز هست. به اين منوال خوانش متن فضايي گردشگري ملي نشان دهنده آن است به نسبت پيش برندگي قدرت در سازو كار گردشگري بخصوص آن بخش هاي كه حيات خلوت انگيزه هاي گردشگران محسوب شده با واكنش متفاوتي رو برو شده است كه اين واكنش ها به نسبت الگوي فضايي گردشگري متفاوت مي باشد. به عنوان مثال تقابل دودويي گردشگري/ قدرت در نواحي پيرا شهري به شكل گيري » تفرجگاه هاي گردشگري خود انگيخته» (سقايي، 1388) منتهي گرديده است[2]. در مقياس ملي در در چارچوب تحكم نظام ارزشي بر فرايند گردشگري و برساخت گفتماني مدنظر، در مابين اجتماع وگردشگران همپيوندهاي انگيزه اي بر آمده از رويكردهاي مقاومتي به شكل گيري گفتماني ديگر منتهي شده كه گفتمان گردشگري حاكم را به چالش مي كشد. بر اين مبنا چالش عمده تقابل دودويي زيارت / گردشگري بخصوص در مقاصد مذهبي همچون مشهد است كه مانع از هميپوندهاي منظومه گردشگري مذهبي ( تعامل زيارت / گردشگري) شده و كاهش تعداد گردشگران ورودي به اين مقصد مذهبي را به شدت كاهش داده است. به گونه اي كه هتل هاي مشهد هرسال در تعطيلات نوروز ضريب اشغال بالاي داشته از چند سال پيش بدين سو ضريب اشغال هتل ها كاهش يافته به حدود 70 درصد در نوروز 95( اينجا) و با ادامه اين كاهش هتل ها  جهت جذب گردشگر به اخذ استراتژي تخفيف 30 درصدي در نوروز 96 متوسل شده اند(اينجا). همانگونه كه پيش از اين در سخنراني « جمعيت گردشگران شهر مشهد(نوسانات و تغييرات)» بيان كردم آمار گردشگري شهر مشهد رو به كاهش است و شدت اين كاهش نسبت به سال هاي قبل رو به شدت دارد. پايين آمدن ضريب ماندگاري و گذار ماهيتي از گردشگري به بازديدكننده از جمله چالش هاي عمده اي است كه در متن فضايي گردشگري شهر مشهد پيرامون تقابل دودويي زيارت / گردشگري بايد مورد توجه قرار گيرد.

در مقابل مقاصد گردشگري همچون شيراز در طي سال هاي اخير به شدت در حال رشد مي باشد به گونه اي كه ضريب اشغال هتل هاي اين كلانشهر در 5 روز اول تعطيلات نوروز بالاي 90 درصد بوده (اينجا) و تعداد گردشگران نيز نسب به سال قبل رشدي 20 درصدي را نشان مي دهد(اينجا). از جمله ويژگي هاي اين گفتمان گردشگري، بالا بودن سفر سازمان يافته در قالب تورهاي مسافرتي مي باشد كه امكان مناسبي را جهت برنامه ريزي و توسعه گردشگري در اين گفتمان تاريخي ـ فرهنگي مهيا مي نمايد. در كنار شيراز ديگر مقاصد گردشگري همچون اصفهان، يزد، كرمان وتبريز، در چارچوب اين گفتمان مورد اقبال گردشگري ملي در تعطيلات نوروز قرار گرفته اند. لازم به ذكر است كه اين گفتمان همتنيدگي بالايي با الگوي فضايي گردشگري شهري داشته كه رويكردهاي كلانشهرگرايي آن در انتخاب مقاصد گردشگري پررنگ تر است.

در كنار دو گفتمان اصلي چند خرده گفتمان هاي متفاوتي نيز در فرايند گردشگري ملي قابل رويت است. اول، خرده گفتمان گردشگري تفريحي در مقاصد كليشه اي آن در طول سواحل معرف حضور است كه ويژگي بارز آنها در تفريح تجميع مي شود كه مي تواند انواع مختلفي داشته باشد ولي تجربه نشان داده كه يك نوع آن وجه غالب دارد.استان هاي گيلان و مازندران از جمله مقاصد اين خرده گفتمان گردشگري ملي مي باشند. از ويژگي بارز اين خرده گفتمان گردشگري سيطره حوزه نفوذ بازار تقاضاي گردشگري پايتخت و تاثيرپذيري بسيار بالا از آن است. دوم، خرده گفتمان گردشگري تفريحي ـ خريد است كه مقاصدي را مدنظر قرار مي دهد كه عمده حسن شهرت آنها در قابليت « گردشگري خريد» است خريدي كه البته هم آميخته با تفريح بخصوص تفريح هايي كه مورد علاقه قشر متوسط جامعه است. مقاصد اين گفتمان را مي توان در مناطق آزاد تجاري و بازارهاي نواحي مرزي در جنوب و غرب كشور مورد توجه قرار داد. خرده گفتمان سوم ، مقاصد حاشيه اي در گردشگري ملي محسوب شده كه به نسبت تلاش خود از پيامدهاي گذار گفتماني در گردشگر ملي بهره مند مي گردند. اتفاقن در همين مقاصد است كه مي توان ويژگي بارز يك «گردشگري آلترناتيو » را مدنظر قرار داد. چرا كه انتخاب مقصد نه از تحكيم گفتمان حاكم و نه از مقاومت گفتمان رقيب تبعيت نموده و نه چندان تحت تاثير خرده گفتمان هاي كليشه اي مي باشد. انگيزه هاي سفر پيرامون « تجربه­ي نو» از سفر به مقاصدي شكل مي گيرد كه نه كليشه هستند نه در بوق و كرنا تحكيم مي شوند بلكه چون گنجينه اي ناشناخته براي بازديدكنندگان تجربه ي نو فراهم مي آورد. مقاصدي چون خراسان جنوبي، سيستان و بلوچستان، گلستان  از جمله اين مقاصد در خرده گفتمان حاشيه اي گردشگري ملي محسوب مي شوند.

جهت مطالعه ادامه يادداشت اينجا كليك كنيد

[1] در نظر داشته باشيد كه در مجال قدرت از ديدگاه فوكو مدنظر است و تمامي اشكال قدرت را كه بر متن فضايي گردشگري تحكيم مي شود مدنظر دارد و اين متفاوت از با برداشت كليشه اي از قدرت به معناي دلخواه

[2]  اين مهم را به تفصيل در رساله دكتري نگارنده به تفصيل و در چارچوب علمي مورد بررسي قرار گرفته است به ماخذ زير رجوع كنيد

ـ سقايي، مهدي (1388) واسازي متن فضايي گردشگري در نواحي روستايي پيرامون كلانشهرها (نمونه كلانشهر مشهد)، پايان نامه مقطع دكتري، دانشگاه فردوسي مشهد، دانشكده ادبيات و علوم انساني دكتر شريعتي، گروه جغرافيا

كوچ‌سرفينگ (Couchsurfing) ترجمه ساده ي  اصطلاح كوچ سرفينگ ميشه كاناپه‌گردي است يعني اگه شما فقط يك عدد كاناپه واسه پيشنهاد دادن به يك گردشگر داريد مي توانيد از اكنون شروع كنيد. همچنين كوچ‌سرفينگ، نام يك شبكه اجتماعي »مهمان‌نوازي رايگان» است. افراد با عضو شدن در اين سايت و مشخص‌كردن محل سكونت‌ خود، اعلام آمادگي مي‌كنند كه جاي خواب رايگاني را براي يك يا چند نفر در خانه‌شان آماده كنند. ميزبانان موظف به انجام كارهايي از قبيل درست كردن غذا، دادن حوله‌ي تميز و خدماتي از اين دست نيستند. اگر ميزبان مهمانان خود را به گردش دور شهر ببرد يا براي آن‌ها صبحانه درست كند، تنها از روي ميل شخصي است و در اصل نوعي لطف كردن در حق آن‌هاست.

يك تارنماي گردشگري در اين زمينه فعاليت دارد كه ميزبانانِ علاقه‌مندان در آن اعلام مي‌كنند كه به رايگان جاي خواب در اختيار گردشگران مي‌گذارند. افرادي كه راهي آن منطقه هستند با ميزبانان تماس مي‌گيرند. اين گونه از گردشگري در سال‌هاي اخير گسترش زيادي پيدا كرده است. در واقع در اين گونه كنش مستقيم ميزبان / گردشگر شكل مي گيرد در سايت مرتبط با اين نوع گردشگري ميزبانان و گردشگران از سراسر دنيا عضو هستند و ميزباني هاي كه تمايل دارند ، به گردشگراني به آن منطقه سفر مي كنند جاي خوابي را به صورت رايگان واگذار نموده كه بيشتر جاي خوابي بر روي كاناپه است. به عبارت ديگر گردشگر شبي را در روي كاناپه ميزبان به صبح مي رساند(البته بستگي به مناطق مختلف فرق هاي وجود دارد به عنوان مثال ميزبانان ايراني براي گردشگر بر روي فرش تشكي مي اندازنددر آن بخوابد).

سيستم اصلي اين شبكه بر "Hosting" و " Surfing" مي چرخد، Surfing  به معناي اقامت يك مسافر در منزل يك شخص بومي به عنوان مهمان و به طور رايگان است، يعني هر وقت كسي از شهري ديگر يا از يه كشور ديگر به شهر شما آمد با شما از طريق اينترنت تماس خواهد گرفت كه آيا امكان آن هست چند روز را مهمان شما باشد يا نه، Hosting  به معني ميزباني و مربوط به آن فرد بومي است كه به مسافر اقامت مي‌دهد، رايگان بودن اين سيستم به اين معنا نيست كه ميزبان بايد براي مسافر پول خرج كند، و ميزبان هم حق ندارد براي فراهم كردن مهم اقامت از مسافر پول بگيرد، و مسافر هم حق ندارد خرجي به گردن ميزبان بگذارد و نبايد از سيستم سو استفاده نمايد، اگر ميزبان خواست براي مسافر كمي خرج كند و مثلاً به غذا مهمان نمايد، صرفا از روي مهمان نوازي است نه از روي دايره وظايفي كه از طريق عضو شدن در سايت قبول كرده‌است.

فلسفه اين شيوه از گردشگري، در واقع ترويج گردشگري در چارچوب كنش و ارتباط مستقيم گردشگر / ميزبان است كه به واسازي تقابل هاي دودويي و شكل گيري گونه اي تعامل فرهنگي فرصت مي دهدو تاثيرگذاري فرهنگي فراواني در گذار از تقابل دودويي « ما/ ديگري» به همراه دارد و علاوه بر آن مي تواند بستري مناسب براي گسترش گردشگري ارزان قيمت و همچنين دستيابي به حق گردشگري براي هر انسان باشد.

كوچ سرفينگ به‌طور قابل‌توجهي هزينه‌هاي سفر شما به كشورهاي گران‌قيمتي چون هنگ‌كنگ، كره جنوبي و سنگاپور را كاهش مي‌دهد. ميزبانان اين كشورها، بيشتر علاقه‌مند به آشنايي بافرهنگ گردشگران كشورهاي مختلف، تقويت زبان انگليسي و گاهي هم‌ صحبت در مورد همكاري تجاري هستند.

جذب گردشگران در ساختار بازاريابي نوين بر پايه جلب مشاركتهاي مردمي و با همكاري بخش هاي خصوصي، عمومي و دولتي امكان پذير است.در حقيقت  ارائه محصول نو در بازارهاي هدف و جذب مشتريان جديد و قديمي در يك فرايند سيستمي، نيازمند شناخت انگيزه هاي روحي و رواني گردشگران است . اينكه چرا مردم به مسافرت ميروند ؟ و اينكه چه عواملي موجب ايجاد انگيزه مي شود كه مردم به مكان مشخصي بروند ؟ دو مقوله متفاوت است . در پرسش نخست ؛ درك رواني مسافر مطرح است در حاليكه در پرسش دوم جنبه هاي جذابيت و كشش مقصد مورد نظراست .بنابراين با هدف ارضاي خواسته ها و نيازهاي انگيزشي مسافران و جذب آنان درمحل هاي خاص بايد به دو عامل انگيزشي Push factors و عامل جذب Pull factorsتوجه نمود.( چاك وسولا 1382،188).

بدين منظور بايد طي پژوهش هاي ميداني ، روانشناختي و اجتماعي ، تئوري هاي انگيزش در گردشگري مقصد را تعريف كرد تا جهت آينده محتوا و بسترگردشگري منطقه موردنظر مشخص گردد . بايد توجه داشت كه فرايند گردشگري در بستري به نام جامعه صورت مي گيرد و به پيروي از آنان پيوسته در حال تغيير است . پس بقاء محصول و پايداري آن جز با شناخت عوامل انگيزش و جذب در بازارهاي هدف امكان پذير نيست.اين پژوهشها بايد در پي شناخت انگيزه مسافر، ويژگيهاي مقصد،ويژگيهاي نوع سفر،خصوصيات تركيب جمعيتي ، اجتماعي و فرهنگي مسافر صورت گيرند.( چاك و سولا،1382، 194).

مسافران و گردشگران با انگيزه ها و علل گوناگوني مسافرت مي نمايند . مقاصد گردشگري ـ بازارهاي هدف ـ شامل عناصري است كه با هم تركيب مي شوندتا گردشگر را به اقامت در يك محل تشويق نمايند. جاذبه هاي ممتاز ، بناهاي موجود ، خدمات عرضه ، شرايط مثبت حاكم بر محيط ، آب وهوا و فرهنگ از جمله عوامل اصلي جذب در مقاصد گردشگري اند( لومسدون،1380 ، 336) ، اما در كنار اين عوامل توجه به انگيزه هاي مسافران و فراهم آوردن امكانات ملموس و نا ملموس مورد نياز ، راحتي سفر ، گستردگي راه ها ، امنيت ، آرامش ، آزادي و بهداشت از جمله شاخص هاي بازاريابي در بازارهاي هدف محسوب مي شوند( محلاتي ،1380، 21،44).

در بعد فردي نياز به امنيت روحي و جسمي و خود شكوفايي شخصيتي و رواني (louncoar,1994: 31) و در بعد اجتماعي اعمال سياست هاي اجتماعي مطلوب ، جلب مشاركت هاي مردمي ( در پرتو حرمت گذاشتن به آزادي هاي فردي و اصالت فرهنگ ها ) ، شناخت ، احترام و فهم يكديگر از جمله زير ساخت هاي پايداري بازار هاي گردشگري است.(بوني فيس  ، 1380 ،13) بنابراين به منظور توسعه سياست هاي گردشگري و پايداري بازارهاي آن بايد به پنج محور ذيل توجه داشت :

1ـ   بهبود و گسترش بازارهاي گردشگري و انطباق آن با تقاضاي مسافران

2ـ توليد محصولات جديد و نو گرايي در نحوه ارائه محصولات با توجه به تقاضاي مشتريان

3ـ توسعه و سازگاري حمل و نقل و اقامت با خواسته هاي گردشگران

4ـ تدوين قوانين مناسب

5ـ توجه به آموزش هاي حرفه اي در گردشگري منطقه مورد نظر

 علاوه بر آن  بايد به عناصر تقاضا در بازاريابي نيز توجه كرد ؛ فضا،الگوهاي فضايي گردشگري و نوع حيطه هاي تصميم گيري از جمله عوامل تعيين كننده تقاضا در بازار است (لي، 1378 ،ص31).گرد آوري وتدارك آمارهاي دقيق،به هنگام،استراتژيك و تجزيه و تحليل بازارهاي هدف به سياست گذاران و برنامه ريزان كمك مي كند تا همسو با تغييرات انگيزه هاي مسافران در راستاي پايداري گردشگري در منطقه مورد نظر گام بردارند. باتوجه به اينكه مشكل ترين وظيفه بازاريابان پيش بيني ـ كمابيش ـ دقيق و درست تقاضااست ، پيش بيني آينده بازار و ميزان رونق آن ـ در سايه تحقيقات ـ كمك مي كند مهلت مناسبي براي اجراي   برنامه ها فراهم شود. براين اساس بايد با توجه به تغييراتي كه در انگيزه ها و به دنبال آن در سليقه هاي مسافران صورت مي گيرد ، به پيش بيني و طراحي بازارهاي نو(خلق ـ توزيع ـ تبليغ ـ ترويج ـ گسترش و قيمت گذاري )‌ پرداخت.

پيش بيني تقاضا ، مديريت نويني را در بازاريابي و شناخت بازارهاي هدف ـ مبتني بر انگيزه ها و سليقه هاي مشتريان ـ طلب مي كند . بنابراين تدوين مديريت نوين گردشگري در يك تحليل سيستمي،با توجه به اصول و شاخص هاي پايداري اجتناب ناپذيراست، تا ضمن شناخت نقاط قوت،از فرصت  هاي موجود و آينده به منظور رفع نقاط ضعف بهره گيري نموده و تهديدهاي آتي را ( ناپايداري،نابودي فرهنگ ها، تخريب محيط زيست ) و در يك برنامه ريزي مدون و استراتژيك به حداقل برساند . بدين منظور شناخت انگيزه هاي گردشگران در سه مرحله ضروري است :

   الف) قبل از ورود به منطقه موردنظر   ب) حين اقامت در آن منطقه   ج) پس از اتمام سفر

 چون گردشگران از ديدگاه روانشناختي و رفتارگرايي اجتماعي نيازمند همدلي و تفاهم مشترك اند، لازم است بدانيم با چه انگيزه و اهدافي(به منطقه موردنظر )  مسافرت كرده اند؟ اين منطقه چه مزايايي دارد ؟ براي توسعه منطقه بايد از چه الگويي(متناست با خواسته هاي مشتريان ) استفاده شود ؟ براين اساس بايد آمار گردشگران و ويژگي هاي آنان،انگيزه ها،تركيب جمعيتي، مدت اقامت،الگوهاي مصرف،الگوهاي مسافرت(تاريخي ، فرهنگي ، زيست محيطي ، نوگرا) خواسته هاي مسافران ( رواني،زيربنايي،انساني و اجتماعي) مورد باز كاوي قرار گيرد. اين امر موجب مي شود برنامه ريزي هاي منطقه اي انجام شده در ارتباط با برنامه هاي ملي و محلي در يك ساختار سيستمي مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گيرد.

ساكنان محلي اغلب بر شيوه اي تأكيد مي كنند كه طي آن گردشگري اهداف مثبت و منفي معيشت، از جمله غرور فرهنگي، حس نظارت، سلامتي مطلوب و آسيب پذيري پايين را تحت تأثير قرار مي دهد. گردشگري مي تواند سطح ارزشي را كه توسط سياستگذاران ملي به فرهنگ هاي اقليت القا مي شود، بالا ببرد. اثرات اجتماعي و فرهنگي گردشگري شيوه هايي هستند كه در آن گردشگري تغييراتي را در  نظام هاي ارزشي، رفتار افراد، روابط خانواده ها، سبك زندگي جمعي، مراسم سنتي و سازمان هاي اجتماعي ايجاد مي كند.از آنجا كه نتيجه و ره آورد گردشگري، تغييراتي در زندگي روزانه و فرهنگ جامعه ميزبان است؛ اصطلاح «اثرات اجتماعي ـ فرهنگي» را به معني تغييراتي به كار مي برند كه در تجربه هاي روزانه، ارزش ها، شيوه زندگي و محصولات هنري و فكري جامعه ميزبان رخ مي دهد. به لحاظ اجتماعي و فرهنگي، توسعه گردشگري مي تواند آثار و پيامدهاي مثبت از قبيل بهبود خدمات و امكانات اجتماعي، توجه و حفظ الگوهاي فرهنگي در زمينه موسيقي، لباس، هنر و صنايع دستي، ايجاد غرور و مباهات نسبت به فرهنگ محلي، ايجاد امكان مبادلات فرهنگي ميان جوامع مختلف را به همراه داشته باشد. همچنين توسعه گردشگري در ناحيه مقصد گردشگري ممكن است باعث تغيير الگوي زندگي افراد محلي شود. رشد مصرف گرايي از جمله تغييراتي است كه با تاثيرگذاري گردشگري بر جامعه ميزبان افزايش مي يابد. توسعه گردشگري در منطقه مي‌تواند فرصت و زمينه گسترش آسيب هاي  اجتماعي و گسترش رفتارهاي متعارض با هنجارهاي متداول در جامعه پديد آورد و باعث افزايش جرم و جنايت در منطقه شود.

در مقياس ملي، گردشگري داخلي مي­تواند موجب گسترش يكپارچگي و همگرايي اجتماعي ـ فرهنگي در سطح كشور و تقويت وحدت و وفاق ملي شود. به­ويژه در كشورهاي در حال توسعه كه در آنها گروه­هاي قومي متعدد و مذاهب مختلف در كنار هم حضور دارند، تحرك مردم كه نتيجه آن درك و تفاهم بيشتر گروه­هاي مذهبي، قومي و اجتماعي است، مي­تواند وحدت ملي را قوام بخشد. در عمل، گردشگري سعه صدر، تعامل، تساهل و تحمل ديگران را بيشتر مي­كند (سقايي،1385: 93) و به عنوان يك امر فرهنگي موجب مي­شود كه فرصت كافي براي تبادل فرهنگي بين گردشگر و جامعه ميزبان بوجود آيد. بر اين مبنا افراد مي­توانند يكديگر را بهتر درك كرده و به فرهنگ هم بيشتر احترام بگذارند.

 معمولا مردم و ساكنان مناطق محلي به دو شيوه از منافع فرهنگي توسعه گردشگري بهره­مند مي­شوند: اول اين كه گردشگري فرهنگ جامعه ميزبان را به ساير جوامع معرفي مي­كند. دوم اين كه گردشگري، فرصتي براي ساكنان ايجاد مي­كند تا فرهنگ خود را مستقيم، بدون واسطه و به شكل واقعي به ديگران عرضه كنند. اين عمل به ويژه باعث تقويت غرور و همبستگي جامعه ميزبان و افزايش آستانه تحمل آنان در برابر فرهنگ­هاي ديگر مي­شود و به گردشگران امكان مشاهده فرهنگ واقعي ميزبان را مي­دهد. گردشگري، زماني كه ساكنان جوامع مختلف فرهنگ خود را با بازديدكنندگان به اشتراك مي‌گذارند، تاثيرات مثبتي ايجاد مي­كند. اين منافع براي جامعه ميزبان شامل تعامل، افتخار اجتماعي، انعطاف‌پذيري و يك حس قوي هويت اجتماعي مي­شود. برخي ديگر از اثرات مثبت گردشگري، مبادله فرهنگي، احياي سنن محلي، افزايش كيفيت زندگي و بهبود تصوير موجود از جامعه است. روابط فرهنگي بين گردشگران و جامعه ميزبان، در عين حال مي‌تواند موجب تغييرات فرهنگ ميزبان براي تطابق با فرهنگ گردشگران و همچنين موجب احياي هويت فرهنگي در سطح محلي شود.ارتباط بين فرهنگي و انتقال پيام بين فرهنگ­ها، موجب تسهيل تعاملات بين فرهنگي آتي مي­شود؛ و ناگفته پيداست كه فعاليت­هايي مانند گردشگري فرهنگي نقش بسيار زيادي در ايجاد اين وضعيت دارند

صنعت گردشگري به نوبه خود كالاها و خدمت را از ساير مشاغل در منطقه مي خرد و بيشتر 350000 دلار در آمد حاصل شده را به به عنوان دستمزد ها و حقوق ها به كارمندانش پرداخت مي كند . اين اثرات ثانويه اقصادي را در منطقه ايجاد مي كند . مطالعه ممكن است از يك ضريب افزايش 700000 دلار در فروش هاي مستقيم 4/1 ميليون دلار در فروش هاي كل توليد كند . اين فروش ها ثانويه در آمد و كار اضافي ايجاد مي كنند كه به يك تأثير كلي روي منطقه 4/1 ميليون در فروش ها منجرمي شوند ، 000/650 دلار در آمد و 35 شغل از اينجا كه فرضي هستند . اعدادهاي استفاده شده در اينجا ، كاملاً نمونه هايي هستند از آنچه كه ممكن است فرد يك مطالعه اثر اقتصادي گردشگري پيدا كند . يك مطالعه كاملتر ممكن است مشخص كند كه كدام بخش ها اثرات مستقيم و ثانويه در يافت مي كند و احتمالاً تفاوت هايي در مخارج و اثرات زير گروه هاي مجزاي گردشگري را مشخص مي سازد . همچنين فرد مي تواند اثرات ماليات آن مخارج را بوسيله بكار بردن ميزان هاي ماليات محلي در تغييرات مناسب در فروش ها يا در آمد ، برآورد كند در عوض معطوف داشتن توجه مخارج بازديد كننده ، همچنين فرد مي تواند اثرات ساخت يا فعاليت دولتي وابسته به گردشگري را برآورد كند.

مقوله هاي متعدد ديگري از اثرات اقتصادي وجود دارند كه نوعاً در ارزيابي تأثير اقتصادي ، دست كم بطور غير مستقيم ، شامل نمي شوند به عنوان مثال :

• تغييرات در قيمت ها ـ گردشگري گاهي اوقات مي تواند باعث تورم هزينه اسكان و قيمت هاي خرده فروشي در منطقه گردد . بطور مكرر بر يك پايه فصلي .
• تغييرات در كميت و كيفيت كالاها و خدمات : گردشگري ممكن است به يك رشته وسيعتر كالاها و سرويسهاي موجود در يك منطقه منجر شود .
• تغييرات در دارايي و ساير ماليات ها : ماليات ها جهت تأمين هزينه خدمات محلي ممكن است بالاتر يا پايين تر در طي حضور فعاليت گردشگري باشند . دربرخي موارد ، ماليات هايي كه به طور مستقيم يا غير مستقيم از گردشگران جمع آوري مي شود ممكن است ماليات هاي كاهش يافته محلي براي مدارس ، جاده ها و غيره ، به بار آورد . در ساير موارد ، ممكن است بر افراد محلي ماليات سنگينتر بسته شود تا زير ساخت اضافي و هزينه هاي خدمت جبران گردد . اثرات گردشگري درآمد ها و هزينه هاي دولت محلي در يك تحليل اثر ماليكاملتر مورد بحث قرار مي گيرد .
• ابعاد اقتصادي اثرات اجتماعي ومحيطي همچنين نتايج اقتصادي بيشتر اثرات محيطي و اجتماعي وجوددارند كه معمولاً در يك تحليل اثر اقتصادي مودر بحث قرار نمي گيرند . اين ها مي توانند منفي يا مثبت باشند . بعنوان مثال تراكم ترافيك هزينه هاي رفت و آمد را براي خانواده و مشاغل افزايش خواهد داد . تسهيلات بهبود يافته كه گردشگر ها را جذب مي كند همچنين ممكن است بازنشستگان يا ساير انواع مشاغل را تشويغ كنند كه در منطقه قرار گيرند .

اثرات مستقيم ، غير مستقيم و القايي :

يك تحليل تأثير اقتصادي استاندارد گردش هاي پول را از مبلغ مصرفي گردشگري مطرح مي كند . هم براي مشاغل و هم براي دولت كه پولشان را مصرف مي كنند و سپس براي :

ü     مشاغل ديگر ـ با بكار بردن كالا و خدمات در مشاغل گردشگر

ü     خانواده ها ـ با كسب در آمد بوسيله كار كردن در گردشگرييا همايت از صنايع

ü     دولت ـ از طريق ماليات ها و هزينه هاي در خصوص گردشگران،مشاغل و خانواده ها.

اقتصاد دان منطقه اي ، رسماً اثرات مستقيم غير مستقيم و القايي اقتصادي را تشخيص مي دهد . اثرات القايي و غير مستقيم گاهي جمعاً اثرات ثانويه ناميده مي شوند . تأثير كلي اقتصادي گردشگري مجموع اثرات مستقيم و غير مستقم و القايي در داخل يك منطقه است . هر كدام از اين تأثيرات ممكن است بعنوان محصول نا خالص يا فروش ها ، در آمد ، كار يا ارزش افزوده ، اندازه گيري شوند . به واژه نامه تعاريف اين اطلاعات مراجعه شود .

    اثرات مستقيم ، تغييرات توليد مربوط به اثرات بي واسطه تغييرات در هزينه هاي گردشگري هستند . بعنوان مثال يك افزايش در تعداد گردشگراني كه شب در هتل ها اقامت مي كنند به طور مستقيم فروش هاي افزايش يافته را در بخش هتل به بارخواهد آورد . فروش هاي اضافي هتل ها و تغييرات مربوطه در پرداخت ها هتل براي دست مزد و حقوق ها ، ماليات ها و تداركات و خدمات تأثيرات مستقيم مبلغ مصرفي گردشگر هستند

    اثرات غير مستقيم ، تغييرات توليد هستند كه از گردش هاي متعدد صنعت هتل در ساير صنايع مربوط به گذشته نتيجه مي شوند . ( مانند : صنايعي كه محصولات و خدمات را در هتل بكار مي برند) تغييرات در فروش ها ، مشاغل و در آمد در صنعت كاربرد كتان به عنوان مثال اثرات غير مستقيم تغيرات را در فروش ها ي هتل ارائه مي كند مشاغلي كه محصولات دپو خدمات را در صنعت عرضه كتان بكار مي برند گروه ديگري از تأثير غير مستقيم را نشان مي دهند كه سر انجام هتل ها را با درجات مختلف به ساير بخش هاي اقتصادي در منطقه مربوطه مي كند .

    اثرات القايي ، تغييرات در فعاليت اقتصادي هستند كه از مخارج خانواده از درآمدي كه بطور مستقيم يا غير مستقيم بعنوان نتيجه از مخارج گردشگري بدست مي آيد نتيجه مي شود. برا ي مثال هتل و كارمندان عرضه كتان كه بطور مستقيم يا غير مستقيم بواسطه گردشگري حمايت مي شوند در آمد شان را در منطقه محلي جهت اسكان ، غذا ، حمل و نقل ، و رشته معمولي خانواده و سويس هاي مورد نياز خرج مي كنند . فروش ها ، در آمد و  مشاغلي كه از مخارج خانواده از حقوق ودست مزد اضافي يا در آمد مالك نتيجه مي شود اثرات القايي گردشگري هستند .

بوسيله اثرات غير مستقيم و القايي تغييرات در مبلغ مصرفي گردشگري واقعاً مي تواند بر هر بخشي از اقتصاد به طريقي يا روشي ديگر تأثير بگذارد اهميت تاثيرات ثانويه به تمايل مشاغل و خانواده ها در منطقه به خريداري كالا و خدمات از تأمين كنندگان محلي بستگي دارد اثرات القايي بويژه زماني ذكر مي شود كه يك كار فرماي بزرگ دريك منطقه يك كارخانه تعطيل مي كند نه تنها صنايع پشتيبان (اثرات غير مستقيم ) زيان مي كنند بلكه كل اقتصاد بواسطه كاهش در درآمد خانواده در داخل منطقه ضرر مي كنند تعطيلي فروشگاه هاي خره فروش و كسري هاي پول از منطقه هنگامي كه مصرف كنندگان به بيرون از منطقه جهت كالا ها و خدمات بيشتر عزيمت كنند افزايش مي يابند . تأثيرات مشابه در جهت عكس مشاهده مي شود هنگامي كه يك افزايش عمده در مشاغل و درآمد خانواده وجود دارد .

    تقاضاي نهايي اصطلاحي است كه توسط اقتصاددانان براي فروش به مصرف كنندگان نهايي كالا و خدمات استفاده مي شود . تقريباً در تمام موارد مصرف كنندگان نهايي كالا و خدمات گردشگري خانواده ها هستند . مخارج دولت نيز بعنوان تقاضاي نهايي درنظر گرفته مي شود روش هاي متشابه براي تخمين اثرات مخارج بازديد كننده مي تواند جهت برآورد اثرات اقتصادي مخارج دولت بكار مي رود بعنوان مثال جهت اداره و حفظ يك پارك يا مركز بازديد كننده .