مركز خط توليد دستگاه تصفيه روغن سوخته موتور

در بحث بازاريابي گردشگري اكثر نويسندگان (ميدلتون[1]، 1994، گان[2]، 1998، لويس و چنبرز[3]، 1989) بين محصول و خدمات تمايز قايل نمي‎شوند، آنها با فرض اينكه محصولات و خدمات تقريبا مترادف مي‎باشند به محصول گردشگري اشاره مي‎كنند. فرض بر اين است كه تمام عناصر افزوده آميزة بازاريابي– اشخاص، شواهد فيزيكي و فرايند- تحت عنوان محصول گنجانده مي‎شوند. به‌عنوان مثال، كاتلر[4] ، بنز[5] و ميكنز[6] (274: 1996) يك محصول را بدينگونه تعريف مي‎نمايند:

هر چيزي كه بتواند براي جلب توجه، تملك، استفاده يا مصرف به بازار عرضه شود و احتمالاً نياز يا خواسته‎اي را ارضاء نمايد اين تعريف شامل هدف‌هاي فيزيكي، خدمات و اماكن و سازمان‌ها و عقايد مي‎شود.

         به نظر مي‎رسد اين رويكرد با ادبيات خدمات بازاريابي موجود كه، رويكرد ديگري را پيشنهاد مي‎كند، ناسازگار باشد. در فصل دو بحث بر چارچوب بازاريابي خدمات به‌ويژه پنج اصل معرف و متمايز، كه به يك درجه در تجارت گردشگري كاربرد دارند، تمركز داشت. ذكر مجدد آنها به‌طور خلاصه ارزشمند مي‎ باشد:

·   ناملموسي: خدمات ويژگي‌هاي قابل لمسي ندارند، بنابر اين نمي‎توانند نشان داده شوند و توسط مشتري مورد نظر آزمايش شوند.

·   فنا شدني: خدمات نمي‎توانند ذخيره شوند.

·   ناهمگوني: استانداردنمودن خدمات، بدين دليل كه امكان تغييرپذيري وجود دارد، مشكل مي‎ باشد.

·   تفكيك ناپذيري: هنگامي‌كه خدمات فروخته مي‎شوند، اجرا (يا توليد) و مصرف، همزمان صورت مي‎گيرند.

·   فقدان مالكيت: خدمات نمي‎توانند به همان شيوه محصولات در تملك درآيند، زيرا آنها غير قابل لمس و موقتي مي‎باشند.

[1]. Middleton

[2]. Gunn

[3]. Lewis and Chambers

[4]. Katler

[5]. Bowens

[6]. Makens

 +

عنوان ماده

نحوه بهره مندي

پيشنهادات و ملاحظات

ماده3- بند ب

حمايت هاي دولتي از توليدات صنايع دستي و خدمات ميراث فرهنگي از طريق تدوين  مصوبه و آيين نامه و ...

 

حمايت دولت از بخش غير دولتي جهت طراحي، توليد، توزيع انتشار و صدور خدمات و محصولات صنايع دستي و ميراث فرهنگي

ماده5

مشاركت در تهيه سند با وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي و لحاظ نمودن برنامه هاي بخش ميراث فرهنگي و گردشگري و زيارتي

 

همكاري با مراكز ايران شناسي و صيانت از مفاخر معنوي ، فرهنگي و علمي(تهيه سند ملي توسعه روابط فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در سطح بين الملل)

ماده 11

اين ماده منحصرا مربوط به سازمان است و سازمان مي بايست تكاليف مربوطه را انجام داده و آيين نامه ها و دستور العمل هاي مورد نياز را تهيه نمايد.

 

اقدامات قانوني جهت امكان ايجاد مراكز فرهنگي و گردشگري و مراكز تخصصي غير دولتي مرتبط

ماده 12

براي توسعه سفرهاي زيارتي و اجراي برخي از پروژه هاي زيربنايي بخش گردشگري در شهرهاي مذكور مي توان در قوانين بودجه سنواتي اعتباراتي را لحاظ نمود.

پيشنهاد ايجاد مناطق آزاد زيارتي گردشگري براي شهر هاي قم و شيراز و مشهد

استفاده بهينه از ظرفيتهاي شهرهاي زيارتي شيراز، مشهد و قم

ماده 13- ورزش

با توجه به اينكه برخي از پروژه هاي بخش ماهيت تفريحي ورزشي دارند ميتوان از تسهيلات بند ب اين ماده استفاده نمود.

 

توسعه زيرساختهاي ورزشي تفريحي

ماده21

استفاده از بند ب اين ماده به منظور تاسيس مراكز فني حرفه اي تخصصي گردشگري و صنايع دستي جهت توانمند سازي نيروي انساني بخش

 

افزايش دانش و مهارت نيروي كار از طريق توانمندي يا تاسيس مراكز فني و حرفه اي

ماده 54-بند ج

بدليل محدوديت آمار و اطلاعات بخش گردشگري و ميراث فرهنگي سازمان مي تواند نسبت به تهيه آمارهاي مورد نياز خود بويژه گردشگري اقدام نمايد

 

به دستگاه هاي اجرايي اجازه داده ميشود در حدود وظايف قانوني خود و در چارچوب ضوابط و استانداردهاي مورد تاييد شوراي عالي آمار نسبت به توليد آمار تخصصي حوزه مربوط به خود اقدام نمايند

ماده 67

سازمان ميبايست نسبت به درج اطلاعات اشخاص حقيقي و حقوقي كه از اين سازمان كمك دريافت مينمايند در بانك اطلاعاتي معاونت برنامه ريزي اقدام نمايد.

 

كليه دستگاه هاي قوه مجريه كه به موجب قوانين بودجه سنواتي مجاز به كمك به اشخاص حقيقي و حقوقي ميباشند موظفند نسبت به اخذ شماره ملي اشخاص حقيقي گيرنده كمك و درج ان در بانك اطلاعاتي اقدام و سپس مبلغ كمك را پرداخت نمايند.

ماده 68

سازمان ميبايست نسبت به تدوين شاخص ها و استانداردها در حوزه هاي مربوط به خود شناسنامه هاي مربوطه را تهيه و به مركز آمار ايران ارائه نمايد.

 

تهيه امار و اطلاعات مورد نياز براي محاسبه شاخص هاي حوزه هاي تخصصي

ماده 69

سازمان ميتواند با معرفي برندهاي معتبر بخش گردشگري از تسهيلات اين بند استفاده نمايد

 

وزارت بازرگاني مكلف است در چارچوب بودجه هاي سنواتي ضوابط و سياستهاي تشويقي لازم از جمله اهدا جوايز و يا اعطا تسهيلات يا كمك هاي مالي براي استفاده كالاها و خدمات را تا پايان سال اول برنامه تهيه و براي اجرا ابلاغ نمايد

ماده 70

سازمان موظف است نسبت به تاسيس پنجره واحد براي تجميع كليه مراحل اخذ مجوز، فرآيند ها و .... اقدام نمايد.

 

در مورد ان دسته از فعاليت هاي اقتصادي كه نيازمند اخذ مجوز از دستگاه هاي متعدد ميباشند دستگاه اصلي موضوع فعاليت وظيفه مديريت يكپارچه، هماهنگي و اداره امور اخذ و تكميل صدور مجوز را بر عهده خواهد داشت و از طريق ايجاد پنجره واحد با مشاركت ساير دستگاه هاي مرتبط به گونه اي اقدام نمايد كه ضمن رعايت اصل همزماني صدور مجوزها، سقف زماني مورد نظر براي صدور مجوز از زمان پيش بيني شده قانون تجاوز ننمايد.

ماده72

سازمان مي تواند آن بخش از واحدهاي گردشگري را كه از نوسانات قيمت و نرخ ارز متضرر ميگردند تحت پوشش بيمه موضوع اين ماده قرار دهد.

 

به منظور كاهش خطر پذيري ناشي از نوسانات قيمتها از جمله نوسانات نرخ ارز براي واحدهاي توليدي - صادراتي بيمه مركزي ايران امكان ارايه خدمات بيمه اي مربوط به نوسانات قيمتها و نوسانات نرخ ارز را فراهم اورد.

ماده 75

سازمان مي تواند مسايل و مشكلات مربوط به سرمايه گذاري در بخش را به اين شورا ارائه نمايد.

اصلاحيه اي به منظور اضافه شدن رييس سازمان ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري در اين شورا تهيه شود.

به منظور تبادل نظر دولت و بخش هاي خصوصي و تسهيل فعاليت هاي اقتصادي، بررسي و رفع موانع كسب و كار و ارايه راهكارهاي اجرايي مناسب شوراي گفتگوي دولت و بخش خصوصي تشكيل ميگردد.

ماده 76

سازمان ميتواند قوانين مخل سرمايه گذاري و توليد در بخش گردشگري را به اين كميته جهت تصويب و اجرا ارائه نمايد.

 

اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران موظف است نسبت به شناسايي قوانين ، مقررات و بخشنامه هاي مخل توليد و سرمايه گذاري در ايران اقدام كند.

ماده 79

سازمان موظف است از سال دوم برنامه تغييرات بهره وري و اثر آن بر بخشهاي مختلف سازمان را به طور مستمر منتشر نمايد و سياست ها و متغيرهاي اثرگذار بر رشد بهره وري را شناسايي كند تا اثر بهره وري از سازمان رشد صعودي داشته باشد.

با توجه به عدم وجود امارهاي پايه براي محاسبه شاخص هاي بهره وري پيشنهاد ميگردد نسبت به مطالعه و برنامه ريزي جهت جمع اوري و تهيه امارهاي بخش اقدام نمايد.

در راستاي ارتقا سهم بهره وري در رشد اقتصادي به يك سوم در پايان برنامه و به منظور برنامه ريزي و سياستگذاري و .... و ارزيابي بهره وري كليه عوامل توليد تمام دستگاه هاي اجرايي موظفند از سال دوم برنامه تغييرات بهره وري و اثر ان بر رشد اقتصادي مربوط به بخش خود را منتشر نمايند

ماده 80

حمايت مالي و حقوقي و تنظيم سياستهاي تشويقي به منظور حمايت از توليد و ايجاد اشتغال پايدار و توسعه مشاغل نو( بويژه در بخش گردشگري) و حمايت از مشاغل خانگي ( در صنايع دستي و خدمات گردشگري)

پيشنهاد ميشود سند توسعه اشتغال و كاهش بيكاري در بخش تهيه شود

ايجاد اشتغال پايدار و توسعه كارآفريني و كاهش عدم تعادل و توسعه مشاغل

ماده 82

استفاده از بند ج اين ماده به منظور معرفي طرح هاي بخش كه توسط بخش خصوصي انجام ميشود.

 

استفاده دستگاه هاي اجرايي از تسهيلات مالي خارجي در طول برنامه در قالب قوانين بودجه سنواتي

ماده 84

با توجه به حجم بالاي منابع ارزي در اختيار صندوق (حدود 30 ميليارد دلار) مي توان پروژه هاي بخش را براي دريافت تسهيلات ارزي به معاونت برنامه ريزي معرفي نمود.

پيشنهاد ميشود براي تقويت و پر رنگ شدن بخش گردشگري در تقسيم بندي اعتبارات صندوق، رايزني هاي لازم از هم اكنون با معاونت برنامه ريزي صورت پذيرد.

         تاسيس صندوق توسعه ملي ( بويژه بند ط)

ماده 104

اهداي مشوق ها و حمايت هاي مستقيم و غير مستقيم از اتحاديه هاي توريستي به منظور جذب گردشگر خارجي

 

دولت مجاز است كمك ها ، تسهيلات ، مشوق ها و حمايت هاي مستقيم و غير مستقيم  خود در حوزه صادرات غير نفتي را از طريق تشكل ها اهدا نمايد. (بويژه بند ه)

ماده 118

دستگاه ها مجاز هستند از محل اعتبارات تملك دارائي هاي سرمايه اي در اختيار، حمايت مالي از بخش غير دولتي را در قالب وجوه اداره شده يا يارانه سود و تسهيلات  انجام دهند( بر اساس قراردادهاي عامليت منعقده با بانك هاي عامل)

 

    اعتبارات وجوه اداره شده در قالب يارانه سود و كارمزد  تسهيلات به طرح هاي بخش غير دولتي

ماده 124

تامين مالي پروژه ها و طرح هاي مربوط به شركت هاي تعاوني بخش گردشگري از طريق بانك توسعه تعاون و صندوق ضمانت سرمايه گذاري تعاون

 

توسعه بخش تعاون

ماده 163 - بند د

معرفي متقاضيان اخذ تسهيلات براي احداث مجتمع هاي بين راهي به وزارت راه به عنوان متولي اصلي و تكيه سازمان براي طرح هاي مختص بخش مانند هتلها و ...

مشاركت در تهيه بانك جامع حمل و نقل كشور و پررنگ نمودن شاخص هاي مربوط به مسافر در بانك مذكور

كمك به احداث مجتمع هاي خدماتي رفاهي بين راهي توسط وزارت راه

ماده 166 -  بند الف

حمايت از طرح هاي ويژه اطراف فرودگاه امام براي ارائه خدمات گردشگري

 

ايجاد شهر فرودگاهي و منطقه ويژه در اطراف فرودگاه امام خميني (ره)

ماده 178 و 179

با توجه به عضويت رييس سازمان هاي استاني در اين شورا و اختيارات زياد اين شورا در جذب منابع، فرصت مناسبي است براي جذب منابع و اعتبار براي پروژه هاي بخش و همچنين رفع موانع سرمايه گذاري خواهد بود.

از هم اكنون برنامه ريزي هاي لازم انجام شود و سياستها و چگونگي حضور در شورا را به روساي استانها ابلاغ نمود.

تشكيل شوراي برنامه ريزي و توسعه در استانها به منظور توسعه منطقه

ماده 180

فرصت مناسبي است براي تامين اعتبار برخي از پروژه هاي بخش در مناطق كمتر توسعه يافته

 

تخصيص 2 درصد از اعتبارات بودجه عمومي كشور براي توزيع در مناطق كمتر توسعه يافته توسط معاونت برنامه ريزي

ماده 182-183

با توجه به نقش قابل توجه بخش گردشگري در كاهش عدم تعادل منطقه اي و توزيع عادلانه ثروت بويژه در روستاها، مي توان از اين ظرفيت براي اجراي طرحهاي بخش، در شوراي مذكور تكاليفي مصوب نمود و نسبت به تامين اعتبار اقدام نمود.

 

تشكيل شوراي آمايش سرزمين

ماده 193-بند د

با توجه به متن مندرج در قانون، سازمان ميراث (حوزه گردشگري) بعنوان يكي از متوليان ساماندهي اطراف تالابها مي تواند با مشاركت در تهيه آيين نامه مربوطه نقش موثري ايفا نمايد

 

ساماندهي مجدد سازمانهاي ذيربط جهت بهره برداري از دشت هاي اطراف تالابها به منظور اعمال مديريت يكپارچه با مشاركت بهره بردار

ماده 204

حمايت مالي و حقوقي لازم( با استفاده از اين ماده) از طرح هاي گردشگري در نقاط مرزي و استفاده حداكثري از منابع طبيعي و گردشگري

با استفاده از تبصره اين ماده ميتوان نسبت به ايجاد شهرك هاي صنايع دستي در مناطق مزبور استفاده نمود

ارتقاء و تقويت اقتصاد و معيشت مرزنشينان

ماده 210 – بند ح

با استفاده از اين ماده ميتوان بخشي از سرمايه گذاري ايرانيان مقيم خارج از كشور را در جهت گردشگري جلب نمود.

 

استفاده از فرصت هاي اقتصادي در منطقه و استفاده از بند ح اين ماده به منظور جلب ايرانيان مقيم خارج كشور جهت سرمايه گذاري

ماده 213

سازمان موظف است گزارش عملكرد خود را به معاونت برنامه ريزي ارسال نمايد.

 

به منظور حسن اجراي قانون برنامه و ارزيابي ميزان پيشرفت كشور در چارچوب سياست هاي كلي برنامه دستگاه هاي اجرايي مكلفند تا پايان شهريور ماه هر سال گزارش عملكرد هر يك از مواد ذيربط سال قبل را به معاونت تسليم نمايند.

ماده 215 (ماده 32 برنامه چهارم)

تغيير در اهداف كمي طرح ها و ايجاد طرح جديد از جمله پيشنهاد طرح جديد به منظور پرداخت يارانه سود و كارمزد تسهيلاتي كه در سفرهاي استاني هيئت دولت مصوب شده است.

تهيه طرح  جامع 5ساله سازمان با همكاري استان ها به منظور استفاده از اين بند

پيشنهاد طرح هاي جديد تملك دارايي و اعمال تغييرات در اهداف كمي و كيفي آنها

ماده 217

بسته اجرايي كه مجموعه اي است از چندين پروژه به منظور حل يك مشكل اقتصادي اجتماعي ( مانند گردشگري) است كه بعنوان يك فرصت، سازمان مي تواند بسته هاي اجرايي خاصي تهيه و براي تصويب به معاونت برنامه ريزي ارائه دهد.

 

تهيه بسته اجرايي

ماده 220

واگذاري مالكيت، مديريت بهره برداري از طرحهاي تكميل شده و نيمه تمام به بخش غير دولتي بصورت نقد و اقساط. طبق تبصره يك اين ماده مي توان از محل فروش طرحها رديف اختصاصي ايجاد نمود تا منابع دريافتي براي توسعه همان بخش استفاده شود.

پيشنهاد مي شود كمپ ها و سرويس هاي بهداشتي احداثي توسط سازمان، با استفاده از اين ماده قانوني به بخش غير دولتي واگذار شود

واگذاري طرح هاي تملك دارايي سرمايه اي به بخش غير دولتي

گردشگري ادبي در دنياي امروز چهره برخي شهرها را متفاوت كرده است. در همين راستا برخي از شهرهاي دنيا محبوبيت خاصي بين گردشگران ادبيات‌دوست پيدا كرده‌اند كه در اين نوشتار 10مقصد برتر را به نقل از پايگاه اطلاع‌رساني تريپ ادوايزر كه معتبرترين سايت اطلاع‌رساني جهان است، معرفي مي‌كنيم.
طبق بررسي‎هاي منتشر شده از سوي پايگاه اطلاع‌رساني مشاور سفر و به استناد نظرسنجي از كاربران اين سايت، شهر لندن در صدر جدول محبوب‎ترين مقصد گردشگران ادبي جهان و سن‎پترزبورگ در رديف دهم جاي گرفته است.
چهار مقصد برتر ادبي جهان همگي در بريتانيا قرار دارند.
طبق همين گزارش، لندن با الهام گرفتن از نويسندگان بزرگ ديگري همانند «چاسر» و «ميلتون»، اكنون سرزمين ادبيات شناخته مي‌شود كه ديدار از آن، نيازمند صرف زمان درازي براي يادگيري و آموختن است.
*استراتفورد؛ زادگاه شكسپير
در اين گزارش شهر «استراتفورد» زادگاه شكسپير نيز به عنوان كعبه مشتاقان ادبيات جهان ياد شده كه بازديد‎كنندگان ‎مي‎توانند «كمپاني رويال شكسپير» يا آرامگاه پدر ادبيات مدرن را در آنجا بازديد كنند.
ادينبورگ نيز به دليل اينكه خانه نويسندگان يا شخصيت‎هاي مهم ادبي جهان همانند «شرلوك هلمز» يا «هري پاتر» بوده، به بازديدكنندگان امكان مي‎دهد كه ضمن سفر به اين شهر از مكان‎ها و قصرهاي كهن قرون ميانه نيز بازديد كنند و از تاريخ و شخصيت‎هاي ادبي اسكاتلند بيشتر بياموزند.
* جيمز جويس و تورهاي ادبي
«دابلين» در ايرلند نيز با بهره‌مندي از نويسندگاني چون «جيمز جويس» به ويژه با اثر مشهورش «دوبليني‌ها»، محبوب خوانندگان آثار ادبي است كه به آن‎ها امكان مي‎دهد از خانه جيمز جويس وكتابخانه ملي ايرلند، ديدار كنند و به كمك تورهاي ادبي، خانه‎ها و مكان‎هاي ياد شده در داستان‎هاي كلاسيك انگليسي را ببينند.
همچنين شهر نيويورك به عنوان پنجمين شهر محبوب گردشگران‎ دوستدار ادبيات، شهرت خود را مديون «ميلر» و نيز كتابخانه بسيار بزرگ و مجهز آن است و سپس مي‌توان از ماساچوست نام برد كه شهرتش را از كتاب «زنان كوچك» نوشته «لوييزا مي آلكوت» و نيز آرامگاه «امرسون» و ديگر بزرگان ادبيات و انديشه در آمريكا دارد.
* هوگو و دوما فرانسه را رمان مي‌كنند
پاريس نيز با نام «هوگو»، «الكساندر دوما» و نسل گذشته از رمان نويسان فرانسوي شناخته مي‌شود كه ثروت و تنوع بي‌نظيري به ادبيات فرانسه داده‎اند. از طرفي رديف كتاب‌فروشي‎ها در امتداد رود سن يا بازديد از كافه كتاب‎ها كه محل رفت‌وآمد شخصيت‎هاي بزرگ جهان ادبيات و هنر است، اين شهر را محبوب گردشگران دوستدار ادبيات كرده است.
در كنار اين‌ها سان فرانسيسكو به دليل مهاجرت برخي نويسندگان چون «آلن گينزبرگ» و «كرواك» از نيويورك كه سبك ادبي نوين خود را نيز با خود به اين شهر منتقل كردند، اكنون مركزي براي جذب گردشگران ادبي شده است.
سپس رم در رديف نهم جدول با برخي از بزرگ‌ترين شخصيت‎هاي ادبيات جهاني از دنياي باستان همانند «ويرژيل» تا هنرمندان امروزين «كيتز»، «شلي» و «جيمز» الهام‌بخش گردشگران ادبي است.
*سن‌پترزبورگ و آلبوم بزرگان ادبي
و سرانجام «سن‌پترزبورگ» عظمت و جاذبه ادبي خود را وامدار بزرگاني چون «لئو تولستوي»، «آنتوان چخوف»، «الكساندر پوشكين» و «فئودور داستايوفسكي» و ده‎ها نفر ديگر از بزرگان ادبيات روسيه با شهرت جهاني و آثار برجسته انساني است.
موزه ويژه زندگي داستايوفسكي و نيز تورهاي «پياده‌روي براي ديدن شهر از چشم نويسندگان معروف» از ديگر جاذبه‎هايي است كه علاقه‌مندان به ادبيات كلاسيك و جهان را به اين شهر مي‌كشاند.

تقاضا براي سفر به شهرهاي مختلف در سراسر دنيا در چند دهه گذشته به طرز چشمگيري افزايش يافته است. در حالي‌كه عده زيادي تنها به دليل كسب‌وكار يا همايش‌ها و نشست‌ها سفر مي‌كنند، گروه ديگري نيز در اوقات فراغت خود براي شناخت ديگر فرهنگ‌ها، جستجوي علايق و همچنين تفريح به سفر مي‌پردازند. پرسش اصلي اين گفتار، يافتن عوامل اصلي ايجاد جذابيت براي يك شهر به‌عنوان يك مقصد گردشگري است. كريستوفر لو در كتاب «مقتضيات گردشگري و رشد شهرها»، به بررسي رابطه ميان گردشگري و محيط شهري پرداخته. او منابع ايجاد جذابيت را به سه گروه اوليه، ثانويه و سايرين دسته‌بندي كرده است. شاخص‌هاي اوليه ايجاد جاذبه، دلايل اصلي گردشگران را براي انتخاب يك شهر به‌عنوان مقصد سفر تشكيل مي‌دهد.شاخص‌هاي ثانويه شامل تسهيلات مقصد سفر مانند اقامتگاه، مراكز خريد، حمل‌ونقل و اطلاع‌رساني است كه در موفقيت يك شهر براي تبديل شدن به يك مقصد گردشگري موثر است. در ادامه عوامل اصلي دستيابي به اين مهم بررسي مي‌شود.
بافت تاريخي
بناها، خيابان‌ها، مناطق حومه شهر و موقعيت‌هاي منحصربه‌فرد مكاني در بافت شهري به‌ويژه از لحاظ تاريخي، امتياز ويژه‌اي براي مقاصد گردشگري هستند. چنين مناطقي معمولا از لحاظ محيطي داراي بافتي بسيار مهمان‌نواز و دل‌نشين هستند. گردشگران در اين مناطق علاوه بر آشنايي با تاريخ و فرهنگ ميزبان، به‌دليل تجربه محيطي متفاوت و صميمي، خاطرات مطلوبي را نيز به ياد مي‌سپارند، بنابراين شهرهايي كه ميراث فرهنگي و تاريخي هر چند محدودي دارند، مي‌توانند گردشگري شهري پرمنفعتي را برنامه‌ريزي كنند.
آب‌نما
مهم نيست اگر از آن براي صنعت يا تفريح استفاده ‌شود، آب‌نماهاي شهري همواره افراد را به خود جذب مي‌كنند. شهرها و به‌ويژه سرمايه‌گذاران بخش خصوصي با توجه به فرصت‌هاي متنوعي كه در قالب آن‌ها مي‌توان ايجاد كرد، توجه مضاعفي را به آب‌نماها در محيط شهري دارند. موفقيت در استفاده از آب‌نماها براي جذب گردشگران را مي‌توان با بهره‌گيري از فن‌آوري‌هاي نوين مانند پخش هم‌زمان موسيقي يا ايجاد طرح‌هاي خلاقانه، با حركت آب دوچندان كرد.
مراكز نمايشگاهي و سالن‌هاي همايش
يكي از مهم‌ترين عوامل ايجاد جاذبه در گردشگري شهري به‌ويژه براي گردشگران اقتصادي و سياسي، مراكز و سالن‌هاي همايش است. در برخي شهرها در هنگام برگزاري نشست‌ها و كنفرانس‌ها، علاوه بر تعداد رسمي دعوت‌شدگان، تا 40درصد از ظرفيت مراكز اقامتي در اختيار گردشگران شهري قرار مي‌گيرد. در اين گروه عامل ثانويه ايجاد جاذبه شهري براي گردشگران بسيار برجسته است. همچنين امكان بهره‌برداري از چنين مراكزي در تمام روزهاي سال وجود دارد كه درآمدهاي حاصل از آن را نيز افزايش مي‌دهد. نكته ديگري كه در بهره‌برداري از چنين مراكزي بايد به آن توجه داشت، امكان بهره‌مندي ديگر حوزه‌هاي گردشگري از برگزاري چنين نشست‌ها و برنامه‌هايي است. بسياري از دعوت‌شدگان رسمي در كنار ماموريت اصلي براي حضور در برنامه‌ها، به دنبال استفاده بهينه از فرصت‌هاي فراغت در روزهاي سفر هستند.
جشنواره‌ها
برگزاري جشنواره‌ها و رويدادهاي مختلف فرهنگي، هنري، ورزشي و حتي سياسي، امروزه به يكي از راهكارهاي اصلي براي تقويت گردشگري در حوزه شهري تبديل شده است. اين برنامه‌ها مي‌تواند در قالب رويدادهاي سالانه‌اي نظير جشنواره سالانه موسيقي محلي يا هفته فرهنگي كشورها برگزار شود.
نقاط ديدني ويژه
مناطق شهري كه تركيبي از جاذبه‌هاي گردشگري مانند تسهيلات ورزشي، تفريحي يا فرهنگي را در خود جاي داده‌اند، مي‌توانند به‌عنوان نقاط ديدني ويژه شهري در نظر گرفته شوند. وجود چنين مناطقي نه‌تنها راهكاري براي جذب گردشگران و ارائه خدمات بيشتر به شهروندان جامعه ميزبان است، بلكه به روند اجرايي برنامه‌هاي نوسازي و تمركززدايي شهرهاي مقصد گردشگران نيز كمك مي‌كند. ويژگي ديگر چنين مناطقي، كمك به رفت‌وآمد بهتر گردشگران از نقطه‌اي به نقطه ديگر است. براي نمونه در شهر بالتيمور ايالات متحده در منطقه هاربر تنها با تجميع سه جاذبه گردشگري شامل آكواريوم، موزه علوم طبيعي و امكان استفاده از چشم‌انداز بلند‌ترين مجتمع مسكوني در نزديك موزه، گردشگران بسياري جذب شده‌اند. براساس آمارهاي رسمي، اين محل سالانه بيش از 5ميليون گردشگر غيربومي جذب مي‌كند و از اين راه در حدود يك ميليارد دلار درآمدزايي دارد.اگرچه عواملي كه در اين متن به آن‌ها اشاره شد، بسيار سطحي و جدا از هم بررسي شدند، اما نكته داراي اهميت، وجود رابطه دروني مستحكم ميان اين عوامل است. فعاليت‌هايي كه در راستاي ايجاد تسهيلات شهري براي شهروندان انجام مي‌شود، مي‌تواند با بررسي‌هاي دقيق‌تر در خدمت گردشگران نيز قرار گيرد و علاوه بر توسعه شهري جامعه ميزبان، بر سرانه درآمدي آن نيز بيفزايد.
گردشگران شهري در سال 2012 به چه مقصدهايي سفر كردند؟
ابتدا به اين سؤال پاسخ دهيد كه آيا در انتخاب مقصد سفر بعدي، علاقه خود را دنبال مي‌كنيد يا به فهرست شهرهاي پرطرفدار مراجعه مي‌نماييد؟مجله فوربس براي دومين سال پياپي اقدام به انتشار 10شهر برگزيده گردشگران كرده است. براساس شاخص‌هاي گردشگري، استانبول در تركيه سريع‌ترين رشد را در آمارها داراست، به نحوي كه اين شهر در سال2012 پس از شهرهاي لندن، پاريس، بانكوك و سنگاپور در جمع پنج شهر برتر قرار گرفت. در ادامه اين فهرست نيويورك، دبي، رم، مسكو و مكزيكوسيتي قرار دارند.براساس اين آمارها، كشور تركيه از سال 2006 روند سرمايه‌گذاري و توسعه گردشگري را به عنوان يكي از منابع اصلي درآمدي در نظر گرفته است. آمارها نشان مي‌دهد كه در مراحل اوليه اجراي اين طرح گردشگري شهري در سال 2006، تركيه شانزدهمين مقصد گردشگران بوده است. صنعت گردشگري تركيه تلاش دارد تا شهرهاي اين كشور به‌ويژه استانبول را به مقصدي براي تمام فصول گردشگري تبديل كند.
بيشتر گردشگراني كه استانبول را براي اولين‌بار انتخاب مي‌كنند، بين دو تا پنج روز در آن اقامت مي‌نمايند. در ميان آن‌ها، گروه اصلي با هدف اوقات فراغت سفر مي‌كنند كه به برنامه‌ريزي دقيقي براي گذران وقت در شهر نياز دارند. با برنامه‌ريزي‌ها و سرمايه‌گذاري‌هاي صورت گرفته، فعاليت‌هاي گردشگران در طول سال مديريت شده‌ است. ارزيابي عملكرد گردشگران بين‌المللي همچنان در حوزه‌هايي مانند مسافران صاحب صنايع و مشاغل، نشست‌ها و برنامه‌هاي ورزشي ادامه دارد.

 وجود موزه‌ها در كشور‌هاي مختلف راهي ارتباطي ميان انسان‌هاي امروز و گذشته است. مردم با بازديد از موزه‌ها نه تنها از زندگي و آثار گذشتگان خود اطلاعات به‌دست مي‌آورند، بلكه در برخي از آن‌ها با آثار هنري، صنعت و محيط زيست امروز و گذشته خود نيز آشنايي پيدا مي‌كنند، به همين علت موزه‌ها بهترين مكان‌ها براي يادگيري و سرگرمي‌اند كه به دسته‌هاي مختلف تقسيم مي‌شوند؛ مانند موزه قوم‌شناسي، انسان‌شناسي، تاريخي، هنر، كاربردي، صنعتي، گياه‌شناسي، علم و ... ما در اينجا سعي مي‌كنيم جالب‌ترين موزه‌ها را به شما معرفي كنيم.
*موزه فرهنگ غذاي هنگ‌كنگ
موزه فرهنگ غذا در هنگ‌كنگ كه در گذشته موزه غذاي انسان‌ها نيز نام داشت، براي ترويج شناخت و آشنايي مردم با فرهنگ‌ غذا‌هاي گوناگون در نقاط مختلف دنيا تاسيس شده است. اين موزه داراي رستوران‌هاي شبيه‌سازي شده است كه تور‌هاي راهنما بازديدكنندگان را با لوازم آشپزخانه، وسايل سر ميز مانند انواع كارد، چنگال، قاشق و ظروف گوناگون از نقاط مختلف دنيا آشنا مي‌كند. از ديگر بخش‌هاي جالب و ديدني اين موزه بخش انواع برنج و ادويه‌هاست.
*موزه بازي‌هاي سكه‌اي سانفرانسيسكو
موزه بازي‌هاي سكه‌اي (مكانيك) يكي از جذاب‌ترين موزه‌هاي قرن بيستم شناخته شده است كه هر سال بيش از 100هزار نفر از آن بازديد مي‌كنند. در اين موزه بيش از 300 نوع بازي مكانيكي قديمي وجود دارد. اين موزه يكي از بزرگ‌ترين كلكسيون‌هاي شخصي از بازي‌هاي مكانيكي سكه‌اي و وسيله‌هاي موسيقي است. برخي از اين جعبه‌هاي سكه‌اي مانند مادربزرگ پيشگو، جعبه گروه موسيقي در شهر بازي، پيانوي نوازنده، موتور سيكلت بخاري، بوكسور و ماشين تست عشق در ميان بازديدكنندگان محبوبيت بيشتري دارند. يكي ديگر از بخش‌هاي جالب اين موزه شهر بازي كوچكي است كه به‌دست زندانيان با خلال دندان ساخته شده است. ورود به اين موزه مجاني است، اما براي بازي با وسايل آن بايد جيبي پر از سكه داشته باشيد.
*موزه مجسمه مشاهير لندن
موزه مادام تسو از جذاب‌ترين موزه‌هاي لندن به شمار مي‌آيد كه از بخش‌هاي مختلفي مانند بخش مجسمه‌هاي وِكسي (مومي) از هنرپيشه‌ها و كارگردانان معروف از گذشته تا حال، مجسمه‌هاي مومي از افراد معروف تاريخي و فرهنگي جهان و مجسمه‌هاي مومي از ورزشكاران، خانواده سلطنتي و سياستمداران است. از ديگر بخش‌هاي جالب اين موزه بخش قرون وسطي و تونل ترسناك است. در اين بخش شما وارد دوران سياه اين زمان مي‌شويد و از زندان‌ها و شكنجه‌هاي آن زمان و معروف‌ترين قاتل‌هاي لندن بازديد مي‌كنيد. اما از ديدني‌ترين بخش‌‌هاي اين موزه، موزه تاريخ لندن است كه در جريان بازديد از آن، شما سوار بر تاكسي‌هاي سياه انگليسي به گذشته جالب و جذاب لندن سفر مي‌كنيد و با تغيير و رشد اين شهر تا به امروز كه اكنون تبديل به شهري مهم و محبوب شده است، آشنا مي‌شويد.
*موزه خرگوش لس‌آنجلس
موزه خرگوش يا باني در خانه شخصي زوجي آمريكايي قرار دارد كه علاقه آن‌ها به خرگوش باعث شده تا بيش از 27هزار مدل از خرگوش‌ها در آن ساخته شود. اين موزه داراي باغ‌هايي كوچك از مجسمه‌ خرگوش‌هاي كارتوني‌شكل و وسايل و غذاهاي مخصوص خرگوش‌هاست كه به سبب وجود يك فروشگاه اسباب‌بازي خرگوشي شهرت زيادي در ميان بازديدكنندگان دارد.
*موزه پوستر شانگهاي
موزه تبليغاتي شانگهاي شامل مجموعه‌اي بزرگ از پوستر‌هاي تبليغاني دوران كمونيستي مائوئيسم و جنگ سرد است. اين موزه نقشي بزرگ براي ايجاد حس خوش‌بيني، جديت، برادري و احترام و تجليل از گذشته پرتنش چين در اين دوران، براي مردم امروز اين كشور دارد.
در موزه پوستر شانگهاي بيش از 5هزار پوستر جمع‌آوري شده است.
*موزه انگل‌شناسي توكيو
موزه انگل‌شناسي توكيو تنها موزه‌اي در جهان است كه وقف موجوداتي شده كه ممكن است در بدن ما زندگي كنند. بيش از 45هزار نوع انگل در اين موزه نگهداري مي‌شود. در اين موزه با يك گالري از انواع كرم‌هاي انگلي مختلف كه بلندترين آن‌ها بيش از 8 متر است، روبه‌رو خواهيد شد . از فروشگاه اين موزه مي‌توانيد تي‌شرت‌هايي را با شكل‌هايي از انواع كرم‌هاي انگلي تهيه كنيد.

حدود دو قرن از استفاده از واژه گردشگر( Tourist) براي كسي كه به مسافرت مي رود مي گذرد و تا اكنون تعاريفي متعددي از گردشگري ارائه شده هر يك از اين تعاريف از آنجا كه از دريچه اي خاص به گردشگري نگريسته توانسته است بخشي از فعاليت گردشگري را پوشش دهد.

گردشگري به علت خصلت بين رشته اي خود قابليت نگرش هاي متفاوت را دارا مي باشد و اين خود سبب ارائه تعريف هاي بسياري از آن گرديده است.در اين بين برخي از تعريف ها جنبه جهاني داشته و برخي ديگر ناشي از موقعيت و منطقه اي خاص مي باشند.در واقع در اكثر تعريف هاي گردشگري كه با مطالعه نواحي مختلف ارائه شده است، بيشتر بر شبكه محلي گردشگري تكيه داشته و نيازمندي ها و شرايط خاص محلي را مدنظر قرار مي دهند(سقايي، 50:1388).

همانگونه كه در كتاب گردشگري ( ماهيت و مفاهيم ) توضيح دادم ، تعاريف اوليه  از گردشگري بيشتر بر بعد فاصله تأكيد گرديده و گردشگران بر مبناي فاصله‌اي كه از محل مسكوني داشتند، طبقه‌بندي مي‌شدند. به گونه‌اي كه كميسيون ملي گردشگري آمريكا (1973) در تعريف گردشگري داخلي فاصله پنجاه مايل را در نظر گرفته كه دربر گيرنده تمامي سفرها به جز سفر براي كار مي‌شد. در بعد جغرافيايي گردشگري زماني از فعاليت‌گذران اوقات فراغت يا تفريح كه مستلزم غيب شبانه از مكان مسكوني عادي است تعريف مي‌شود. از بعد اجتماعي نيز تعريف گردشگري، فصل مشترك بين زندگي عادي ساكنان بومي و زندگي غيرعادي گردشگران را دربر مي‌گيرد. بعضي از تعريف ها نيز سعي نمودند هم پوشي عوامل مختلف را در توصيف گردشگر در نظر گيرند. به گونه‌اي كه كولتمن در تعريف خود بعد فاصله و جنبه‌هاي اقتصادي را مدنظر دارد. او گردشگري را مسافرتي كوتاه‌مدت كه از نقطه‌اي شروع و در نهايت به همان نقطه باز مي‌گردد و در طول مسافرت بر اساس يك برنامه و سفر خاص، از مكان‌ها و جاهاي متعدد ديدار مي‌شود و مبالغ زيادي ارزي كه گردشگران خرج مي‌كنند، عايد كشور ميزبان مي‌گردد، تعريف نموده است. همچنين در تلاشي ديگر با در نظر گرفتن بعد تجربه و انتخاب آگاهانه و از روي اختيار، گردشگري مسافرتي داوطلبانه و موقتي كه به علت بهره‌گيري از چشم‌اندازهاي تازه و تجربيات جديد در يك سفر نسبتاً طولاني شكل مي‌گيرد، تعريف شده است( پاپلي يزدي و سقايي،14:1390).  

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA

با اين وجود، تعريف هاي مطرح شده از گردشگري تا هنگامي كه در چارچوب يك نگرش كل‌نگر قرار نگرفته، توانايي توصيف تمامي ابعاد اين پديده بين رشته‌اي را ندارند. به گونه اي كه تعريف هاي مطرح شده گردشگري به دور از نگرش كل نگر بر« گردشگري كيست؟» تاكيد نموده تا از اين طريق يك چارچوب كميت‌گرا و توجيه نگرش پوزيتيويستي را براي گردشگري فراهم آورند. با اين كه گردشگري يك كنشگري بدون واسطه مابين ميزبان/ گردشگر است نمي توان تعريفي صرفن يك طرفه ارائه داد كه در برگيرنده مفهوم "گردشگر چيست؟" باشد. علاوه بر آن جريان گردشگري در هر مقصد آثار و پيامدهاي بسياري را بر جاي مي نهد كه اين آثار و پيامدها مي تواند مثبت يا منفي باشد. به عبارت ديگر گاهي گردشگري براي جوامع محلي و ساكنان يك منطقه سودمند است و گاهي به ضرر آنها تمام مي شود.

علاوه بر آن گردشگري در جهان  به عنوان يك فعاليت اقتصادي ، تبلورعيني جريان سرمايه و جابجايي انسان در حجمي بسيار بزرگ محسوب شده كه در ده هاي اخير رشد بسيار بالايي داشته كه خود وابسته به رشد اقتصادي دراز مدت، رشدزمان اوقات فراغت وسطح درآمد همراه با توسعه تكنولوژي بخصوص در زمينه حمل ونقل در طي اين سال ها مي باشد. اين ويژگي ها بيش از همه به گردشگري ماهيتي اقتصادي مي دهد و درست آن نيز همين است كه نگاه اصلي به گردشگري نگاه اقتصادي است هرچند نمي توان ديگر ابعاد مستتر در جريان گردشگري را در زمينه فرهنگي و اجتماعي ناديده گرفت ولي قبل از هر چيزي گردشگري يك امر اقتصادي است. به گونه اي كه  تعداد افرادي كه به عنوان گردشگر در سطح جهان به سفر پرداخته اند در سال 2007 معادل 930 ميلون نفر بوده كه اين فرايند از سفر گردشگران، چرخه سرمايه اي بالغ بر 856 ميليارد دلار را به عنوان درآمد حاصل از گردشگري سبب گرديد( WTO,2008). چنين حجم بالايي از گردش سرمايه در سطح جهان ، گردشگري را به يكي از اركان اصلي اقتصاد جهاني شده بدل نموده و توجه برنامه ريزان و كارشناسان مرتبط را در زمينه فعاليت هاي گردشگري و پيامدهاي اقتصادي ناشي از آن در چارچوب اقتصاد ملي و بين المللي به خود جلب كرده است.از اين رو در تعريف آن مي بايست دوسويه عرضه و تقاضا را مدنظر قرار داد.

آيا گردشگري يك صنعت است؟ بر بنيان همين پيامدهاي اقتصادي در سطح جهاني است كه برخي از كارشناسان به گردشگري لقب « صنعت » داده اند و با تاكيد بر صنعت گردشگري، آن را در كنار ديگر صنايع بزرگ دنيا همچون صنعت نفت و خودروسازي و در رقابت با آنها، قرار داده اند.اين امر به بيان بارزتر گونه اي اغماض عمدي در ناديده گرفتن علم اقتصاد و تقسيم بندهاي فعاليت هاي اقتصادي در چارچوب اين علم مي باشد. واقعيت قضيه آن است كه گردشگري با تمام اين تفاصيل و حجم گسترده تبادلات و تعاملات اقتصادي، به عنوان يك زير بخش خدمات در علم اقتصاد مطرح بوده و صنعت ناميدن اين فعاليت اقتصادي به گونه اي ناديده گرفتن چارچوب هاي دانش اقتصاد مي باشد. هرچند صنعت ناميدن گردشگري گونه اي اغماض عمدي در علم اقتصاد است زيرا كه گردشگري به عنوان يك زيربخش خدمات ، فاقد ويژگي هايي است كه مختص بخش صنعت مي باشد با اين وجود اين امر بديهي است كه گردشگري يك فعاليت اقتصادي گسترده است كه صنايع مختلفي در چارچوب جريان گردشگري به طور مستقيم و غير مستقيم مشغول به فعاليت مي باشند.

ارائه يك تعريف قابل قبول از پديده گردشگري، به رغم حضور گسترده آن در زندگي اجتماعي دشوار است. به ويژه وقتي بخواهيم آن را به عنوان يك صنعت تعريف كنيم، دچار دردسر خواهيم شد. در نوشته  هاي مديريتي، صنعت به صورت شماري موسسه بازرگاني كه كالاها و خدمات مشابهي را توليد مي كنند و بنابراين در رقابت با يكديگر هستند تعريف مي شود. اين تعريف، از لحاظ مفهوم لغوي به هيچ روي با مفهوم صنعت گردشگري تطابق ندارد. بنگاه  هاي اقتصادي  اي كه گردشگري را تشكيل مي دهند (به رغم رقابت جدي  اي كه بخش  هاي مشابه با يكديگر دارند)، عموما كالاها و خدمات مكمل عرضه مي كنند تا كالاهايي كه رقيب يكديگر باشند. مثلا صنعت خطوط هوايي، صنعت هتلداري، رستوران و جاذبه ها با يكديگر رقابت نمي كنند. آن ها يكديگر را كامل مي كنند و در تعامل با يكديگر، به گردشگران خدماتي را عرضه مي كنند كه امكان گذراندن تعطيلاتي توام باآسودگي براي آنان فراهم شود.

در واقع توان رقابتي مناطق مختلف در بازار گردشگري از يك سو به استراتژي ها و سياست هاي مسئولان محلي و از ديگر سو به قابليت هاي گردشگري مناطق مختلف وابسته مي باشد. در واقع گردشگري به مانند يك محصول اقتصادي وابسته به نظام عرضه و تقاضا مي باشد. در دوسويه اقتصاد گردشگري از يك سو محصول گردشگري در چارچوب عرضه مطرح بوده و در ديگر سو بازار گردشگري در چارچوب تقاضاي گردشگري مدنظر مي باشد. عرضه محصول گردشگري در يك منطقه با تقاضاي گردشگري رابطه مستقيم داشته و تقاضا نيز به ارزش كالا ، خدمات و تسهيلات همراه با جهت گيري تقاضا در بازاريابي گردشگري وابسته است. براي تحصيل تقاضاي گردشگري ، يك منطقه بايد قادر باشد گونه اي از خدمات ( عرضه ) را فراهم كند كه با نياز و خواسته هاي گردشگران مطابقت داشته باشد. اين امر كه در اقتصاد امروز جهان  و به تبع اقتصاد گردشگري، عرضه برده تقاضا مي باشد ضروري مي سازد كه امكان سنجي محصول گردشگري به عنوان يك استراتژي بنيادي در رابطه با ارزيابي قابليت هاي گردشگري در فضاي سرزميني(و بطور كلي عرضه محصول گردشگري) براي پاسخگويي به بازارگردشگري در مقياس هاي منطقه اي، ملي و بين المللي مدنظر قرار گيرد.

از اين رو  مي توان گردشگري را تركيبي دانست كه هم علم ، هم صنعت ، هم فرهنگ را در برمي گيرد و نهايتا محصولاتي از نوع « محصول گردشگري » را براي مصرف و در نتيجه التذاذ مصرف كنندگان خود فراهم مي كند. بنابراين مي توان در يك نگرش كل نگر بيان داشت:

 « گردشگري عبارت است از: متن فضايي توليد شده در چارچوب عرضه و تقاضاي گردشگري، ناشي از كنش متقابل محصول گردشگري،گردشگران، جوامع و دولت ميزبان، مراكز دانشگاهي و تحقيقاتي و سازمان هاي غير دولتي (NGO)، در يك مكان جغرافيايي »

اثرات اقتصادي گردشگري نوعاً توسط يك تغيير فرمول فرمول ساده زير برآورد مي شوند :

اثرات اقتصادي گردشگري = تعداد گردشگر ها * ضريب افزايش ميانگين مخارج براي هر بازديد كننده

فرمول سه گام مجزا و اقدامات يا طرح هاي معادل را نشان مي دهد :

1- تغيير در تعداد و انواع گردشگران در منطقه بواسطه اقدام يا سياست پيشنهاد شده را برآورد مي كند برآورد ها يا طرح هاي فعاليت گردشگري عموماً از يك طرح تقاضا يا يك سيستم براي اندازه گيري سطوح فعاليت گردشگري در يك منطقه ناشي مي شوند .

برآورد تأثير اقتصادي زياد برآورد هاي تعداد و نوع بازديد كنندگان تكيه دارد . اينها بايد از اقدامات بادقتي طراحي شده فعاليت گردشگري ، يك طرح تقاضاي كالا ، يا قضاوت خوب ناشي مي شود . اين گام معمولاً ضعيف ترين رابطه در اكثر مطالعات گردشگري است . از آنجا كه مناطق كمي حساب هاي دقيقي از گردشگر ها دارند اجازه دهيد تنها طرح هاي خوب تغييرات را در فعليت گردشگري پيشبيني كنند يا بازديد كنندگان محلي را از بازديد كنندگان خارج از منطقه جدا كنند .

2- سطوح متوسط مخارج ( اغلب در داخل بخشهاي ويژه بازار ) گردشگران در منطقه محلي بر آورد مي كنند . ميانگين هاي مخارج از بررسي هاي نمونه ناشي مي شوند يا گاهي اوقات از ساير مطالعات قرض يا گرفته مي شوند . برآورد هاي مخارج بايد براساس يك الگوي نماينده از جمعيت گردشگران باشد كه نوسانان در طول فصول ، انواع گردشگران و تعيين موقعيت ها در داخل منطقه مطالعه را بدست مي آورند . از آنجا كه مخارج مي تواند بطور وسيعي در ميان انواع مختلف گردشگران تغيير كند ما برآورد مخارج ميانگين را براي مجموعه اي از بخش هاي كليدي گردشگر براساس الگوهاي دست كم 100-50 بازديد كننده در داخل هر بخش گردشگري توصيه مي كنيم . بخش ها بايد تعريف شوند تا تفاوت ها در خرج كردن ميان ساكنين محلي در برابر گردشگران استفاده كننندگان در روز برابر بازديد كنندگان در شب ، نوع اسكان (هتل،اردوگاه ، خانه فصلي با دوستان و بستگان ) نوع حمل و نقل ( ماشين ، هوا ، ريل ، RV ...) بدست آورند . در مطالعات تأثير عموماً مبتني بر گردشگري مشخص كردن الگو هاي بي نظير مخارج بخش ها مهم فعاليت مانند : اسكي بازان ، قايق رانان ، مسافران كار و قرار داد مفيد ميباشد .

حاصل ضرب تعداد گردشگران در مخارج متوسط براي هر بازديد كننده ( مراقب باشيد كه واحد ها ثابت باشد ) برابر است با برآورد مخارج كلي گردشگري در منطقه برآورد مخارج گردشگر عموماً دقيقتر خواهد بود اگر نماهاي مخارج و برآورد هاي استفاده براي بخش هاي كليدي گردشگري استفاده شوند . هر گاه با هم تركيب شوند آنها مقدار پول آورده شده توسط گردشگرانبه داخل منطقه را بدست مي آورند . ضرايب افزايش مورد نياز هستند تنها اگر فردي به اثرات ثانويه مخارج گردشگري علاقمند باشد .

3- تغيير در مخارج را در يك طرح اقتصادي منطقه اي يا ضرايب افزايش بكار ببريد تا اثرات ثانويه مشخص شود . اثرات ثانويه گردشگري با استفاده از ضرايب افزايش يا يك طرح اقتصاد منطقه برآورد مي شوند . ضرايب افزايش عموماً از يك پايه اقتصادي يا مدل ورودي و خروجي اقتصاد در منطقه ناشي مي شود . در بسياري از موارد ضرايب افزايش انتشار يافته ياساير مطالعات يا قرض گرفته مي شوند . ( اغلب بطور نادرست ) يا تعديل مي شوند نبايد كسي يك ضريب افزايش را كه براي منطقه اي برآورد مي شود بردارد و آنرا در يك منطقه با ساختار اقتصادي كاملاً متفاوت بكار برد . عموماً ضرايب افزايش براي مناطق بزرگتر با اقتصاد هاي متنوع بالاتر هستند و براي مناطق كوچكتر با توسعه اقتصادي محدودتر و پايين تر هستند . يك اشتباه عمومي بكار بردن يك ضريب افزايش سطح كشوري در يك منطقه محلي است . اين برآورد هاي تورم يافته را در باره اثرات ضريب افزايش محلي به بار خواهد آورد . ضرايب افزايش همچنين براي تبديل برآورد نخارج يا فروش ها به درآمد يا شغل مي توانند مورد استفاده قرار گيرند . اين نسبت ها از يك منطقه به منطقه اي ديگر و در بين بخش هاي خصوصي اقتصادي بواسطه اهميت نسبي ورودي هاي كار در هر صنعت و اندازه هاي دستمزد و حقوق در مناطق مختلف كشور فرق دارند و توجه داشته باشيد كه برآورد هاي شغل ، عموماً معادل هاي تمام وقت نيستند و آنها را جهت مقايسه بين صنايع با بخشهاي مختلف مشاغل فصلي و پاره وقت دشوار سازند . در آمد يا ارزش افزوده عموماً اندازه هاي ترجيه داده شده نقش گردشگري در اقتصاد منطقه هستند .

ترجمه :سوسن چراغچي

ماخذ : مجله اثر ، شماره 38

شركت‏ كنندگان كه در اكتبر 2005 به دعوت ايكوموس چين‏ در شهر باستاني شيان(چين)گرد هم آمدند تا در پانزدهمين‏ نشست مجمع عمومي ايكوموس و مراسم چهلمين سالگرد تلاش طولاني آن براي تضمين صيانت و حفاظت از ميراث‏ فرهنگي جهان-به عنوان بخشي از توسعه پايدار و بشري‏ جهان-شركت نمايند،

ضمن بهره جستن از طيف وسيع مواردو بازتاب‏ هاي مشترك‏ در جريان سمپوزيوم بين المللي مجمع عمومي در مورد يادمان‏ ها و محوطه‏ ها در محيط هاي پيرامون آنها-حفاظت‏ از ميراث فرهنگي در مناظر شهري و مناظر طبيعي در حال‏ تغيير و كسب اطلاع از طيف وسيع تجاربي كه مسيولين چين‏ و مقامات شناخته شده بين المللي،موسسات و متخصصين در تامين مراقبت و مديريت كافي از ساختارها،مناظر طبيعي، مناظر دريايي،مسيرهاي فرهنگي و محوطه‏ هاي باستان‏ شناسي-در بستر تغيير و توسعه پرشتاب به دست آورده‏اند؛ -توجه به حساسيت بين المللي و حرفه ‏اي نسبت به امر حفاظت از محيط هاي پيرامون يادمان‏ ها و محوطه‏ ها آنگونه‏ كه در متون ذيل اظهار شده است:منشور بين المللي حفاظت‏ و مرمت يادمان‏ها و محوطه‏ ها- منشور و نيز(1964)- و بسياري از متوني كه با الهام گرفتن از منشور و نيز و بخصوص‏ از طريق كميته‏ هاي ملي و بين المللي ايكوموس تدوين شده‏ اند،همچنين سند نارا در مورد اصالت(1994) و قطعنامه ‏هاي‏ پاياني و توصيه ‏نامه‏ هاي مصوب نشست‏ هاي بين المللي نظير بيانيه هوي آن در مورد حفاظت از نواحي تاريخي در آسيا( 2003)،بيانيه بهبود وضعيت ميراث فرهنگي بم(2004)،و بيانيه سيول در مورد توريسم در شهرها و مناطق تاريخي‏ آسيا(2005)؛

-توجه به اشاره ‏هايي كه در كنوانسيون‏ ها و توصيه‏ نامه‏ هاي‏ يونسكو راجع به مفهوم محيط پيرامون شده است،از جمله‏ توصيه ‏نامه راجع به صيانت از زيبايي و ويژگي مناظر و محوطه‏ ها(1962)،توصيه ‏نامه راجع به حفظ اموال فرهنگي‏ در معرض خطر بواسطه فعاليت‏ هاي عمومي يا خصوصي( 1968)توصيه ‏نامه راجع به صيانت و نقش معاصر مناطق‏ تاريخي(1976)،كنوانسيون صيانت از ميراث فرهنگي‏ ناملموس(2003) و بخصوص كنوانسيون ميراث جهان( 1972)و رهنمودهاي عملياتي آن كنوانسيون كه در اين اسناد، محيط پيرامون به منزله ويژگي مشخصه اصالت دانسته شده و نيازمند حمايت از طريق ايجاد مناطق حايل معرفي شده است‏ و توجه به فرصت مداومي كه اين امر براي همكاري بين‏ المللي و در حوزه چندين رشته علمي ميان ايكوموس، يونسكو و ديگر همكاران به همراه آورده و توسعه عناويني‏ چون اصالت يا حفاظت از مناظر طبيعي شهري تاريخي‏ مذكور در يادداشت تفاهم وين(2005)را سبب مي‏شود.

-تاكيد بر ضرورت توجه كافي به تغيير شكل‏ هاي سريع و يا روزافزون شهرها،مناظر طبيعي و مسيرهاي ميراث-كه حاصل‏ تغييرات در روش هاي زندگي،توسعه كشاورزي،توريسم يا سوانح فراگير ناشي از عوامل طبيعي يا انساني مي‏باشند-،و تاكيد بر ضرورت شناسايي رسمي،حمايت و تقويت كافي‏ حضور پرمعنايي كه ساختارها،محوطه‏ها و مناطق ميراث در محيط پيرامون خود دارند و درواقع اين روشي براي كاهش‏ تهديد جريانات تغيير شكل عليه كمال اصالت،معنا،ارزشها، انسجام و تنوع ميراث فرهنگي است؛

-بيانيه ذيل را كه حاوي يكسري اصول و توصيه‏هاست‏ ،تصويب مي‏كنند و آن را به استحضار سازمانهاي بين الدولي و غير دولتي،مقامات ملي و محلي كه قادر به كمك از طريق‏ وضع قانون،سياست‏گذاري،برنامه‏ريزي و مديريتبه منظور حمايت و حفاظت بهتر ساختارها،محوطه‏ها و مناطق ميراث‏ جهان در محيط پيرامون آنها هستند،مي‏رسانند.

تصديق سهم محيط پيرامون در اعتبار يادمان‏ها،محوطه‏ها و مناطق ميراث

1 ـ محيط پيرامون يك ساختار،محوطه يا منطقه تاريخي به‏ معناي محيط بي‏واسطه و گسترش يافته‏اي است كه بخشي‏ از اعتبار و ويژگي متمايز آن ساختار،محوطه يا منطقه را تشكيل داده و يا در آن اعتبار و ويژگي متمايز سهم دارد.، محيط پيرامون علاوه بر جنبه‏هاي مادي و بصري،تعامل با محيط طبيعي را نيز دربرمي‏گيرد؛اعمال اجتماعي يا معنوي‏ گذشته يا حال،رسوم،دانش سنتي،استفاده يا فعاليت‏ها و ديگر اشكال جنبه‏هاي ميراث فرهنگي ناملموس كه فضا و همچنين‏ زمينه فعلي و پوياي فرهنگي،اجتماعي و اقتصادي را ايجاد كرده و شكل مي‏دهد.

2 ـ ساختارها،محوطه‏ ها و مناطق ميراث در مقياس‏ هاي‏ گوناگون،شامل تك بناها و يا فضاهاي طراحي شده،شهر هاي تاريخي يا مناظر طبيعي شهري،مناظر طبيعي،مناظر طبيعي دريايي،مسيرهاي فرهنگي و محوطه‏هاي باستان‏ شناسي،اعتبار و ويژگي متمايز خود را از ارزش ‏هاي‏ شناخته شده اجتماعي و معنوي،تاريخي،هنري،زيبايي‏ شناختي،طبيعي،علمي،يا ديگر ارزش‏هاي فرهنگي خود اخذ مي‏كنند.آنها همچنين اعتبار و ويژگي متمايز خود را از ارتباطات پرمعنايشان با بستر و محيط پيرامون مادي، بصري،معنوي و غيره خود كسب مي‏كنند.

اين ارتباطات مي ‏تواند حاصل يك عمل آگاهانه و برنامه‏ ريزي شده،باور معنوي،رويدادهاي تاريخي،استفاده يا يك‏ روند تاريخي و زنده در طول زمان و از طريق سنت‏هاي‏ فرهنگي باشد.

درك،مستندسازي و توضيح محيط پيرامون در بسترهاي‏ گوناگون

3 ـ درك،مستندسازي و توضيح محيط پيرامون در تعريف‏ و تقدير از اعتبار ميراثي كه هر ساختار،محوطه يا منطقه‏ ضروري است.

تعريف محيط پيرامون مستلزم درك تاريخ،تكامل تدريجي و ويژگي نواحي اطراف ذخيره ميراث است.تعريف محيط پيرامون روندي است كه در آن به عوامل متعدد براي لحاظ ويژگي تجربه حضور و خود ذخيره ميراث توجه مي‏شود.

4 ـ درك محيط پيرامون به شيوه‏اي فراگير،مستلزم استفاده‏ از چند رشته علمي و استفاده از منابع اطلاعاتي مختلف‏ است.

منابع شامل مستندات ثبت شده رسمي و بايگاني‏ها، توصيفات هنري و علمي،تاريخ شفاهي و دانش سنتي، ديدگاه ‏هاي جوامع محلي و مرتبط همچنين تحليل نظريات و ديدگاه‏هاي هنري.

سنت‏ هاي فرهنگي،آيين ‏هاي مذهبي،اعمال و مفاهيم معنوي‏ همچنين تاريخ،نقشه‏برداري،ارزش ‏هاي محيط زيست‏ طبيعي،استفاده و ديگر عوامل به ايجاد طيف كامل ارزش ‏ها و ابعاد ملموس و ناملموس يك محيط پيرامون كمك مي‏ كنند. در تعريف محيط پيرامون بايد ويژگي و ارزش ‏هاي آن و ارتباطي كه با ذخيره ميراث دارد،بدقت و جزء به جزء مشخص شود.

توسعه ابزار و اقدامات برنامه‏ريزي براي حفاظت و مديريت محيطهاي پيرامون

5 ـ اجراي ابزار،سياست ‏ها،استراتژي‏ ها و اقدامات‏ قانونگذاري و برنامه ‏ريزي مؤثر به منظور مديريت پايدار محيط هاي پيرامون،مستلزم ثبات و تداوم به كارگيري‏ بسترهاي محلي يا فرهنگي كه در آنها كاربرد دارند؛ضمن‏ انعكاس آنها مي‏باشد.

ابزار مديريت محيط هاي پيرامون شامل تدابير قانونگذاري‏ مشخص،آموزش حرفه ‏اي،توسعه برنامه‏ ها يا سيستم‏ هاي‏ حفاظت و مديريت جامع و استفاده از روش ‏هاي علمي و كافي‏ برآورد تأثير بر ميراث مي‏باشد.

6 ـ وضع قوانين،مقررات و رهنمودهاي حمايت،حفاظت‏ و مديريت ساختارها،محوطه‏ها و مناطق ميراث بايد با هدف‏ حمايت يا ايجاد منطقه حائل در اطراف آنها صورت گيرد تا از اين طريق،اعتبار و ويژگي متمايز محيط پيرامون آنها انعكاس داده شده و حفاظت گردد.

7 ـ هنگام تنظيم اسناد برنامه‏ريزي،بايد پيش‏بيني‏هايي‏ براي كنترل كارآمد تأثير افزوده يا سريع بر محيطهاي‏ پيرامون به عمل آيد.

خطوط افق معتبر ساختمان‏ ها؛خطوط ديد و فاصله كافي ميان‏ هر ساخت و ساز جديد عمومي يا خصوصي و ساختارها، محوطه‏ها و مناطق ميراث در ارزيابي پيشگيري از تعرضات‏ بصري و فضايي يا استفاده نامتناسب از زمين در محيط هاي‏ پيرامون معتبر نقش اساسي دارند.

8 ـ شايسته است در ارزيابي‏هاي تأثير بر ميراث،به هر تحول و ساخت و ساز جديدي كه بر اعتبار ساختار ها،محوطه‏ها و مناطق ميراث و بر محيط پيرامونشان تأثير مي‏ گذارد،توجه شود.

ساخت و ساز و هر تحولي در محيط پيرامون ساختارها، محوطه ‏ها،و مناطق ميراث،بايد بطور مثبت به توضيح‏ اعتبار و ويژگي متمايز آنها و كمك به آن اعتبار و ويژگي‏ بيانجامد.

كنترل دايم تغيير موثر بر محيط پيرامون و مديريت آن

9 ـ نرخ تغيير و تاثيرات مجزا و تدريجي تغيير و تغيير شكل‏ محيط هاي پيرامون ساختارها،محوطه ‏ها و مناطق ميراث، روندي تاريخي است كه بايد دايما كنترل شده و مديريت‏ شود.

تغيير شكل اضافي و همچنين سريع مناظر طبيعي شهري يا روستايي،روش‏هاي زندگي،اقتصادها يا محيط زيست‏ طبيعي مي‏توانند تاثير اساسي يا جبران‏ناپذيري بر سهم واقعي‏ محيط پيرامون در اعتبار ساختار،محوطه،يا منطقه ميراث‏ بگذارند.

10 ـ تغيير در محيط پيرامون ساختارها،محوطه‏ ها و مناطق‏ ميراث بايد با هدف حفظ اعتبار فرهنگي و ويژگي متمايز آن‏ مديريت شود.

مديريت تغيير در محيط پيرامون ساختارها،محوطه ‏ها و مناطق ميراث،ضرور تا مستلزم پيشگيري يا ايجاد مانع در برابر تغيير نيست.

11 ـ لازم است در امر نظارت و كنترل،رهيافت ‏ها و اقداماتي براي تقدير و سنجش و نيز پيشگيري يا جبران

زوال،لطمه وارده به اعتبار يا ناچيزشماري آن و پيشنهاد اصلاح اقدامات حفاظت،مديريت و توضيح،تعيين مي‏شود.

شاخص‏هاي كمي و كيفي براي ارزيابي سهم محيط پيرامون‏ در اعتبار ساختار،محوطه و منطقه ميراث هم بايد ايجاد و گسترش يابد.

شاخص ‏هاي نظارت و كنترل بايد شامل جنبه ‏هاي مادي‏ چون تجاوز به منظرها،خطوط افق‏هاي مريي ساختمان‏ ها يا فضاهاي،باز،به آلودگي هوا،آلودگي صوتي و نيز ابعاد اقتصادي،اجتماعي و فرهنگي باشند.

كار با جوامع محلي،تشكل‏ هاي متخصصين رشته‏ هاي‏ علمي و جوامع بين المللي به منظور همكاري و آگاه‏سازي‏ در راستاي حفاظت و مديريت محوطه‏ ها

12 ـ همكاري و به كارگيري جوامع مرتبط و محلي به عنوان‏ بخشي از استراتژي ‏هاي پايدار در حال توسعه براي‏ حفاظت و مديريت محيط هاي پيرامون،ضرورت دارد.

لازم است استفاده از رشته ‏هاي علمي مختلف و ايجاد ارتباط ميان آنها به عنوان يك اقدام استاندارد در امر حفاظت و مديريت محيط هاي پيرامون مدنظر قرار گيرد.حوزه‏ هاي‏ مرتبط با ميراث فرهنگي شامل معماري،برنامه ‏ريزي شهري و منطقه ‏اي،برنامه ‏ريزي منظره،مهندسي،انسان‏شناسي، تاريخ،باستان‏شناسي،مردم‏شناسي،موزه‏داري و بايگاني‏ ها مي ‏باشند.

همكاري با موسسات و متخصصين در حوزه ميراث طبيعي نيز بايد به عنوان بخش مكمل اقدام مناسب در شناسايي،حمايت‏ ،معرفي و توضيح ساختارها،محوطه‏ها يا مناطق ميراث در محيط پيرامونشان،ترغيب گردد.

13 ـ لازم است آموزش حرفه‏اي،توضيح،آموزش جامعه‏ و آگاه‏سازي عمومي ترغيب شود تا اينگونه همكاري‏ها و تقسيم دانش تقويت شده و همچنين اهداف حفاظت ترويج‏ شده و،بهبود كارايي ابزار حمايت،برنامه‏هاي مديريت و ديگر وسايل مربوطه بهبود يابد.

تجربه،دانش و ابزاري كه بواسطه حفاظت از تك بناها، محوطه‏ها و مناطق ميراث به دست آمده‏اند،بايد در تكميل‏ مديريت محيط پيرامون آنها هم مورد استفاده قرار گيرند.

ضروري است منابع اقتصادي براي تحقيق،ارزيابي و برنامه‏ ريزي استراتژيك حفاظت و مديريت محيط پيرامون ساختارها ،محوطه‏ها ومناطق ميراث تخصيص داده شود.

آگاهي از اعتبار ابعاد مختلف محيط پيرامون،وظيفه مشترك‏ صاحبان حرف،موسسات،جوامع مرتبط و محلي است.آنها بايد هنگام اتخاذ تصميم،به ابعاد ملموس و غير ملموس‏ محيطهاي پيرامون توجه داشته باشند.

محيط هاي پيرامون توجه داشته باشند.

تصويب شده در 21 اكتبر 2005 در شيان(چين)

 

در زير جهت دانلود مقالات بر روي نام آنها كليك كنيد

مقاله ـ متن فضايي زيارت امام رضا(ع)

مقاله : تحليلي بر آمار زائران و گردشگران داخلي ورودي به كلانشهر مشهد

مقاله : تحليلي بر مراكز خريد در ارتباط با گردشگري و زيارت در كلانشهر هاي مذهبي  

مقاله : پهنه بندي مناطق مستعد ايجاد خدمات اقامتي در شهر مشهد

دكتر مهدي سقايي : شايد تاكيد بر اهميت گردشگري در ايجاد اشتغال و كسب درآمد از فرط تكرار در اين چند سال اخير بدل به جمله اي كليشه اي شده و به حد شعارها تنزل يافته است به گونه اي كه هر دست اندكاري بعد از رديف كردند يكسري مباحث پيرامون قابليت هاي كشور امكان ندارد به گردشگري به عنوان يكي از قابليت هاي ايجاد اشتغال و كسب درآمد اشاره نكند و به قولي ذكر مصيبت نكند. حتي مابين افراد عادي جامعه نيز اشاره به قابليت هاي گردشگري كشور بيش از هميشه تكرار شده كه با مقايسه با چند كشور همسايه ، عدم استفاده از اين قابليت ها با تاسف بيان مي شود. اين گونه عمق يافتن مباحث گردشگري در مابين كارشناسان و حتي مردم عادي خود ناشي از جنبه هاي مقايسه اي اين فعاليت اقتصادي در ايران و كشورهاي همسايه است نگاهي به اشتغال و درآمد حاصل از گردشگري در تركيه و امارات متحده عربي و بخصوص دوبي ، حسرت هر ايراني را در دور ماندن از اين جريان اقتصادي با داشتن قابليت هاي بالا در كشور برمي انگيزد. كسب درآمد 23 ميليارد دلاري تركيه در سال 2011 از طريق گردشگري و مقايسه آن با درآمد 95 ميليارد دلار ي حاصل از فروش نفت ايران در همان سال ، بي شك نشان از اهميت و جايگاه توجه به گردشگري در اقتصاد كشور و كسب درآمد ارزي دارد. اين در حالي است كه برخلاف سال 2011  اكنون با تحريم ها نفتي كشور، كسب درآمد ارزي از طريقي غير از فروش نفت اهميت يافته  كه گردشگري مي تواند يكي از مهمترين راهكارهاي كسب درآمد ارزي و بدل نمودن تهديد هاي تحريم به فرصت هاي جديد باشد.

با آنكه چشم انداز ترسيم شده براي گردشگري در كشور رقم جذب بيست ميليون گردشگر را در افق 1404مدنظر قرار داده است متأسفانه با سپري شدن هفت سال از زمان طرح اين برنامه، هنوز شاهد تغيير چشمگيري در آمار گردشگران ورودي به كشور نيستيم  و حتي اگر آمارهاي غير مستند ارائه شده از گردشگران ورودي را نيز مدنظر قرار دهيم باز هم فاصله بسياري از سند چشم انداز پيش روي است. با اين وجود  اشكالات بسيار بنيادي بر چشم انداز تهيه شده وارد است كه ؛ گرايش به ايده آل گرايي مفرط و فقدان وجود رگه هاي از واقع گرايي ، سيطره نگاه جاذبه محور و فقدان نگاه محصول محور متكي به بازار تقاضا، عدم الگويابي متن فضايي گردشگري كشور و عدم شناخت از ضرورت هاي تطبيقي و ملاحظات متناسب با بازارهاي هدف گردشگري ايران از جمله مهم ترين اين اشكالات به سند چشم انداز مي باشد.

در اين بين فرايند هاي طي شده در زمينه اجرايي گردشگري در هشت سال گذشته فراز و فرودهاي بسياري داشته است به گونه اي كه بسته به قابليت هاي فردي و نوع نگرش  مديريت گردشگري وقت ، مسيرهاي مختلفي مورد آزمون و خطا قرار گرفت و از جزئياتي همچون دستشويي هاي خدمات بين راهي تا كلياتي همچون منطقه آزاد زيارتي  در دوره هاي مديريتي اين سال ها در اولويت كاري گردشگري قرار گرفت و چيزي كه مغفول ماند همان توجه به سند چشم انداز و برنامه ريزي در جهت تحقق آن بود. برخي اقدامات انجام گرفته هرچند در تتوري و برنامه ريزي صحيح بود در اجراي غير كارشناسي  به يكي از مسائل و مشكلات گردشگري بدل گرديد و بر ناكارآمدي توسعه گردشگري كشور افزود كه از جمله اين اقدامات  « ايجاد مناطق نمونه گردشگري » و  همچنين « تعيين روستاهاي هدف گردشگري» مي باشد كه تنها يك كرته برداري بدون پشتوانه تئوريك از برنامه هاي موفق توسعه گردشگري در ديگر كشورها  از جمله« برنامه توسعه گردشگري روستايي اتحاديه اروپا» بود. فقدان بررسي تطبيقي متن هاي فضايي گردشگري در نمونه خارجي و داخلي و فقدان وجود كليت ساختاري مورد نياز اجراي اين دو اقدام در جهت توسعه گردشگري هر چند مفيد به نظر مي رسيد ولي در عمل تنها بر مسائل و مشكلات گردشگري كشور افزوده است.

 در اين بين برخي اقدامات  انجام گرفته نيز گامي به جلو در گردشگري كشور بوده هر چند در نيمه راه فراموش شده و كمتر مورد توجه قرار گرفته است از جمله اين اقدامات در نظر گرفتن زيارت و گردشگري مذهبي در كشور به عنوان يكي از جريان هاي عمده گردشگري داخلي و بازارهاي هدف خارجي و تشكيل كارگروه زيارت در كشور و تعيين رديف بودجه اي به امر زيارت كه در طول برنامه پنجم به نسبت هر سال مي بايست به سه شهر عمده زيارتي كشور يعني مشهد، قم و شيراز اختصاص مي يافت. در واقع جريان زيارت و گردشگري مذهبي در كشور بيش از گذشته گسترش يافته و جمعيت زيادي از شهروندان در ايام  خاصي از سال جهت زيارت  به شهرهاي زيارتي كشاند. در جريان زيارت و گردشگري مذهبي مشهد به عنوان پايتخت معنوي كشور و پايتخت فرهنگي جهان اسلام در سال 2017 جايگاه ويژه اي داشته و ورود سالانه بيست ميليون زائر و گردشگر داخلي و حدود هفتصد هزارنفر گردشگرخارجي بر اهميت اين جايگاه افزوده است اقدامات انجام گرفته در رابطه با توسعه كيفي و كمي زيارت امام رضا هرچند در شيوه اجرا انتقاداتي به آن وارد است ولي سرآغاز فرايندي ضروري و با اهميت است كه هرچند در آغاز به نسبت خوب پيش مي رفته ولي در اكنون چندان مورد توجه قرار نگرفته است. از اين رو اين اقدام مثبت هرچند نيازمند بازنگري بخصوص در شيوه اجرا بوده ولي مي بايست با توجه به جايگاه مشهد به عنوان مقصد اول گردشگري داخلي كشور ادامه يابد.

با توجه به اين مباحث تصوير كلي از وضعيت گردشگري كشور به گونه اي ناكارامد قابل ترسيم است كه بيش از همه درگير مسائل و مشكلات فرامتني مي باشد. در واقع مشكل اصلي گردشگري در كشور مشخص نكردن تكليف گردشگري به عنوان يك فعاليت اقتصادي و فرهنگي در كشور است هرچند برنامه هاي توسعه و سندچشم انداز هم براي گردشگري كشور تهيه شده و در برخي موارد اجرايي نيز مي شود ولي از آنجا كه در سطوح اول مديريت كشور تكليف گردشگري در يك پاسخ فعاليت گردشگري بلي يا خير؟ مشخص نشده است.پاسخ به اين سوال هستي شناختي در سطح مديريت سطح يك است كه مي تواند بنيان انجام ديگر برنامه ها و اقدامات را در زمينه توسعه گردشگري فراهم آورد. متاسفانه وضعيت برزخي گردشگري در كشور كه يكي به نعل مي زند يكي به ميخ ، وضعيتي بغرنج در زمينه توسعه گردشگري كشور است.  

در اين ميان نظر رئيس جمهور منتخب در كارزار انتخابات به گردشگري نيز پرداخت و در دوره تبليغات انتخابات، « در نشست پرسش و پاسخ دانشجويي كه در دانشگاه آزاد كرج برگزار شد، به آمار 32 ميليون نفر گردشگر در سال 2012 از كشور تركيه اشاره كرد و اذعان داشت: كشور ايران هم از نظر تنوع آب و هوايي و هم به لحاظ جاذبه هاي توريستي وضعيتي به مراتب بهتر از تركيه دارد و حساب كنيد در صورتي كه هر گردشگر 10 هزار دلار همراه خود برده باشد چه سود سرشاري نصيب اين كشور شده است.روحاني افزود: گفته مي شود به ازاي ورود هر گردشگر 9 فرصت شغلي ايجاد مي شود و اين فرصت خوبي براي كاهش بيكاري در كشور است. ايشان در ادامه علت اصلي ركود صنعت گردشگري كشور را مسائل بانكي دانست و با طرح اين پرسش كه گردشگر چگونه مسائل بانكي خود را حل كند، يادآور شد: هر گردشگري براي ورود به كشوري ديگر بايد كارت بانكي همراه داشته باشد.وي تصريح كرد: ما در اين زمينه پيش تر از اين هم مشكل داشتيم اما با تحريم هاي اخير سيستم بانكي ما كاملا قفل شده است. بنابراين ما بايد زيرساخت ها را اصلاح كنيم. روحاني همچنين با رد تفكري كه ورود گردشگر به ايران يا بازديد ايرانيان از ساير كشورها را موجب پرواز دين و ايمان و اخلاق مردم آن جامعه مي داند، تسهيل شرايط حضور گردشگر در كشور را به نفع اقتصاد، انقلاب و  رفع چهره نادرستي كه در برخي كشورها از ايران ترسيم شده است، دانست.»

اين سخنان تا حدودي نشان مي دهد كه رئيس جمهور منتخب شناخت نسبي پيرامون گردشگري داشته البته جاي اصل و فرع را اشتباه گرفته اند چرا كه مساله اصلي  همان رد تفكري است كه فرمودند چرا كه سيطره اين تفكر هرگونه فرايند توسعه گردشگري را مسدودو نموده است و گردشگري را در برزخ آري يا خير ، گرفتار نموده است. از اين رو مي بايست از ريس جمهور منتخب پرسيد چگونه آيا مي تواند پاسخ آري را جهت توسعه گردشگري در كشور كسب نمايد چرا كه پاسخ آري تنها وابسته به پاسخ ريس قوه مجريه نيست بلكه موافقت جميع قوا و همچنين مجمع تشخيص مصلحت را لازم دارد. تنها در صورت پاسخ آري تمامي نهادهاي ساختاري در سطوح اول مديريتي است كه مي توان به توسعه گردشگري در كشور اميدوار بود غير آن اين حالت برزخي گردشگري هرگونه تحول و توسعه را مانع مي شود. در واقع بعد از پاسخ آري  است كه بايد از ريس جمهور منتخب  پرسيد كه جايگاه گردشگري را در كجاي سيستم و ساختار از لحاظ اقتصادي مي بينند و آيا نگاهشان به اين پديده اقتصادي است يا فرهنگي؟ اكنون براي جذب گردشگر خارجي به تعامل بين المللي نياز داريم بنابراين با جو سياسي عليه ايران چگونه مي توان گردشگري را توسعه داد؟ روندها و فرايندهاي گردشگري داخلي را چگونه مي بيند و چه اهدافي را مدنظر دارد؟ و مهمتر از آن چگونه مي خواهد ساختار معيوب و ناكارآمد سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري را اصلاح كند؟ چرا كه به نظر مي رسد ساختار اين سازمان بيش از اصلاح نيازمند واسازي و تجديد ساختار است ادامه همين ساختار سازماني جز در جا زدن و دلخوش شعار بودن را نويد نمي دهد.

در پايان باور دارم كه اگر ريس جمهور منتخب گردشگري به عنوان يك علم قبول داشته باشد و درك نمايد كه توسعه گردشگري مي تواند يكي از راهكارهاي اشتغالزايي و كسب درآمد ارزي  محسوب گرديده آنگاه بزنگاه انتخاب مديراني است كه توان واسازي و تجديد ساختار سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري را به عنوان متولي اصلي جريان گردشگري كشور داشته باشد. زمان آن فرارسيده كه فرصت جان دادن به كالبد نيمه جان گردشگري كشور را از دست نداده و با خلاص شدن از شر مشاوران كليشه اي و مادام الحضور ، گردشگري را به عنوان يك علم به دست متخصصان آن سپرد.