گردشگري و اقليم

اقليم به عنوان پديده اي جغرافيايي، رابطه اي تنگاتنگ و انكار ناپذير با گردشگري و توسعه مقاصد گردشگري دارد. به طوري كه بسياري از مقاصد مطرح گردشگري جهان، موفقيت خود را مرهون برخورداري از اقليمي مطلوب هستند.سطح تغييرات اقليمي و پيامدهاي حاصله از آن به يكي از چالش ها و دغدغه هاي مهم جامعه جهاني در قرن بيست و يكم بدل شده است. طبيعتاَ اين تغييرات بر مقاصد گردشگري و توسعه آتي آن ها تاثير گذاشته و مديريت اين مقاصد را در آينده با بحران ها و چالش هاي جدي مواجه خواهد نمود.تغييرات اقليمي، يكي از جدي ترين تهديدهاي محيطي در قرن 21 به شمار مي آيد كه نقش بسزايي در عرصه هاي مختلف زندگي بشري ايفا مي كند. اقليم و گردشگري داراي رابطه اي دوسويه هستند. از آنجا كه جاذبه هاي طبيعي براي بسياري از مقاصد گردشگري منبع اصلي جذب گردشگر محسوب مي شوند و به طور فزاينده اي گردشگران علاقمند هستند تعطيلات خود را در مكان هاي بكر و طبيعي سپري كنند، شرايط اقليمي در موفقيت و توسعه بلند مدت صنعت نقش مهمي ايفا مي كند. تنوع اقليمي، طول و كيفيت فصول گردشگري و سودآوري صنعت را متاثر مي كند مثلا در كانادا برآورد شده است كه 1 درجه افزايش دما در تابستان باعث 4 درصد افزايش در هزينه صرف شده توسط گردشگران مي شود. به طور كلي اقليم تاثير زيادي بر گردشگري و خصوصاَ تفرج دارد و در بعضي مناطق سبب جايگزيني جاذبه هاي گردشگري منطقه مي شود. از سوي ديگر گردشگري از طريق انتشار گازهاي گلخانه اي باعث تسريع روند تغييرات اقليمي مي شود.

طي سال هاي اخير شاهد اشكال مختلفي از تغييرات اقليمي بوده ايم به طوري كه ميانگين دماي جهاني بين سال هاي 2005-2001 حدود 0.76 درجه سانتي گراد افزايش پيدا كرده است و به دليل كاهش گسترده يخچال ها و آب شدن كلاهك هاي يخي بين سال هاي 2003-1993، سطح آب اقيانوس ها سالانه به طور ميانگين 3.1 ميلي متر افزايش يافته. علاوه بر اين ها، تغييرات اقليمي منجر به بروز دگرگوني هاي ديگري در ميانگين دماي اقيانوس ها، الگوي وزش باد، ميانگين بارش، فرسايش ساحل و ... گرديده است. به عنوان مثال مناطق كوهستاني آلپ يكي از پررونق ترين مقاصد گردشگري زمستاني به شمار مي آيد، اين رونق بطور وسيعي به ميزان برف و شرايط اقليمي منطقه وابسته است. مطالعات نشان مي دهد كه در سالهاي اخير ميزان پوشش برف در اين كوهها به ميزان قابل ملاحظه اي كاهش يافته. آبگ و فراسچ معتقدند كه با فرض 3 درجه سانتي گراد افزايش در ميانگين دما مرز برف درآلپ مركزي در زمستان 300 متر افزايش پيدا خواهد كرد، اولين بارش به تاخير خواهد افتاد و در ارتفاع كمتر از 1200 متر پوشش زمستاني مداوم برف وجود نخواهد داشت. اين ها نشان مي دهند كه گردشگري زمستاني در كوههاي آلپ شاهد چالشهاي جديدي خواهد بود و بايد اين را در سياست گذاري ها و استراتژي هاي مديريتي منطقه لحاظ كرد. اما بايد در نظر داشت كه اين تغييرات براي مقاصد تنها پيامدهاي منفي در پي نخواهد داشت بلكه مي تواند در جاهايي نيز باعث رونق بيشتر گردشگري شود. به عنوان مثال پيش بيني شده است كه در پي تغييرات اقليمي حاصله در كوههاي راكي پارك ملي كانادا تا سال 2020 شاهد افزايش بازديد سالانه بين 6 تا 10 درصد خواهيم بود.

در اين ميان بايد به گونه اي دقيق و از ديدگاه جامع به اين تغييرات نگريست و بررسي كرد كه چگونه اين تغييرات مي تواند بر مقاصد گردشگري تاثيرگذار باشد، وسعت، شدت و پايداري آن ها چگونه است، آيا اين تغييرات بر برنامه هاي بلند مدت گردشگري تاثير خواهند گذاشت؟ آيا مي توانند مسير جريانات گردشگري را تغيير دهند؟ آيا اين تغييرات فقط تهديد به شمار مي آيند يا اينكه مي توانند فرصت هاي جديدي را براي مناطقي كه تاكنون رونق گردشگري نداشته اند به ارمغان آورند و اگر چنين است برندگان و بازندگان اين تغييرات چه كساني هستند. حقايق پيش رو نقش مديران گردشگري را در چگونگي مواجهه با تغييرات اقليمي بيش از پيش آشكار مي سازد. استراتژي هاي اتخاذ شده توسط آن ها براي تطبيق با شرايط جديد، كاهش اثرات يا استفاده از تغييرات ايجاد شده به عنوان فرصت در موفقيت مقاصد گردشگري بسيار تعيين كننده خواهد بود.