گردشگر و زائر

گردشگر و زائر

زائر (Pilgrim) به افرادي اطلاق مي گردد كه با انگيزه هاي فقط مذهبي (سفرهاي تك منظوره) سفر مي كند.اين افراد مؤمنين و معتقدين مذهبي هستند كه به اماكن مقدسه براي انجام فرايض ديني ـ  مذهبي، قربت به خدا ، زيارت قبور امامان و رهبران مذهبي ،شفاعت ،اداء نذر ،ثواب ،شفا ،پاك شدن از گناه و نظير اينها بر اساس آموزه هاي ديني ـ مذهبي كه آموخته اند اقدام به به مسافرت مي نمايند ؛ اما گردشگران مذهبي(Religious Tourism)، ديداركنندگاني هستند كه در مراسم و زيارت قبور پيامبران ،امامان و رهبران ديني ـ مذهبي،فعاليتهاي مذهبي و نظير اينها شركت مي جويند و نيزازديگرمكان هاي گردشگري هم ديدن مي كنند.درواقع گردشگران مذهبي مسافرين وديدار كنندگاني هستند كه همزمان با انگيزه هاي مذهبي اوليه ، انگيزه هاي ديگر كه ممكن است براي انواع گردشگري عادي باشد در هم مي آميزد، و اهداف سفر آنها چند منظوره و چند نقشي يا چندكاركردي[1]  با اولويت مذهبي است.

به هر حال زائر وگردشگر مذهبي داراي مشتركاتي همچون سفري موقت و داوطلبانه از منطقه سكونت دائمي خود به مكاني ديگر ، متاثر از عقايد مذهبي و وجود حقايق جمعي ،عدم تبعيت از اوقات فراغت و شكست شيوه روزمره زندگي( تبعيت از ايام خاص مذهبي )، كاركرد ، اثرات و تشابهات اقتصادي ،تأثيرات اجتماعي و فضايي بر محيط و كالبد شهر و نظير اينها دارد ؛ و معمولاً اين سفرها توسط هيات هاي مذهبي سازماندهي مي گردد. از طرف ديگر تفاوت عمده زيارت با گردشگري مذهبي در انگيزه و نهاد وجودي آن دو نهفته است. گردشگري مذهبي از فرصت ها استفاده مي كند و به ديدن مكان هاي ديگر فرهنگي ـ تفريحي مي رود ، اما زائر، تمام وقت خود را در مكان مقدسه صرف اعمال و ديدن مذهبي ـ ديني مي كند و هدف مسافرت آن ،از معنويت دروني آن سرچشمه مي گيرد و سعي در ارتقاء اعمال مذهبي، ديني، پيمان هاي پيشين، شكر نعمت رسيده از طرف خدا ، شركت در مراسم مذهبي مهم وغيره دارد. زائر خود را يك گردشگر محسوب نمي كند و حتي اگر از امكانات رفاهي گردشگري هم استفاده كند ، رفتار او مشابه يك گردشگر نيست .

 هنگامي كه عنصر جذب گردشگر مربوط به بناي يادبود، مقبره يا گونه اي از ميراث فرهنگي با ماهيتي مذهبي (مسجد،كليسا،ديرو000)است ، ما معمولاً با گردشگران در فضاي مذهبي مواجه خواهيم بود؛ لذا  اينگونه گردش ها با هدفي فكري ، براي درك پديده مذهبي يا بطور معمولتر لذت بردن از عناصر هنري و زيبا شناختي مي باشند .از جمله نمودها گردشگري از نوع گردشگري فرهنگي(Culture Tourism) است. از آنجا كه مذهب عامل و مسئول اكثر ميراث هاي معماري ، هنري به وجود آمده توسط انسان ها در طي قرون گذشته است ، لذا تعجب آور نيست كه قسمت اعظم گردشگري فرهنگي را بايد به عنوان گردشگري در فضاي مذهبي(گردشگري مذهبي ـ  فرهنگي)دسته بندي كنيم .بر اين اساس به طور كلي بايد گفت كه گردشگري فرهنگي نقطه صفر(گردشگري كه تمام دستاوردهاي مادي وغير مادي ،مذهبي و غير مذهبي بشررا در طول تاريخ در دل خود دارد )  به طرف گردشگري مذهبي ارتقاء يافته و نقطه اوج و نهايي آن به تقدس و زيارت ختم مي شود.

[1]- multifunctional