برنامه ريزي بازار گردشگري

بازاريابي گردشگري براي يك كشور يا يك منطقه امري ضروري است .بازاريابي به گردشگران بالقوه اطلاعاتي درباره آنچه كه منطقه مشخصي مي تواند ارائه كند عرضه مي نمايد وأنها را نسبت به بازديد از ان ترغيب مي كند.

برنام ريزي بازار ،همانطور كه به توسعه محصولات توريستي مرتبط است ،بايد به عنوان بخشي از فرايند برنامه ريزي كلي گردشگري در نظر گرفته شود.بازاريابي فعاليتهاي چندي را در بر دارد از آن جمله اند :

تعيين اهداف بازاريابي،تدوين راهبرد بازاريابي،تهيه و اجرا برنامه ترويج و ارائه خدمات اطلاع رساني گردشگري.برنامه ربزي بازار را مي توان براي گردشگراني بين المللي و داخلي و يا به صورت تركيبي براي هر دو انجام داد.

 تعيين اهداف بازاريابي

تعيين اهداف بازاريابي در شيوه برنامه ريزي جامع و منسجم ،به اهداف بازار از نظر نوع و تعداد گردشگرانيي كه بايد جذب شوند ، بستگي دارند.اهداف بازار بر مبناي بازارهايي تنظيم مي شوند كه با اجراي درست برنامه هاي توسعه و بازار يابي قابل جذب هستند .

اهداف بازار به طور معمول براي دورههاي پنچ سال تنظيم مي شوند.اين اهداف در قالب اعدادي تقريبي در مورد تعداد توريست هايي كه وارد مي شوند به تفكيك نوع،متوسط ميزان اقامت،كشورها يا مناطق  مبدا در كشور و ساير ويژگيها بيان مي شود.بازار هدف مورد نظر بايد به دقت با محصول گردشگري ارائه شده در منطقه ، انواع توريست ها و شيوه گردشگري مورد نظر مرتبط باشد.اين گروه ها مي توانند شامل موارد زير باشند:

گردشگران كه علاقه انها به تماشاي مناظر است يا به گردشگاه هاي ساحلي توجه دارند،توريست هايي با علايق خاص يه طبيعت ،فرهنگ و ماجراجويي ، توريست هاي قومي و مسافران عبوري گشتهاي تفريحي ، برخي بازارهاي توريستي متشكل از گردشگرانيي است كه مقاصد مكاني متعددي را براي بازديد در نظر دارند.ديدار اين گردشگران از يك كشور بخشي از بازديد مجموعه چند كشور است.اما در ديگر بازارها گردشگران مقصد مكاني واحدي دارند .

در مناطق گردشگري توسعه يافته ، اهداف بازاريابي ممكن است با تغيير نوع بازار مرتبط باشد.از آن جمله ، هدف گيري بازارهايي با كيفيت بالاتر يا بازارهايي با گرايش خاص است.البته چنين اهدافي بايد با تغييرات مربوطه در محصول گردشگري حاصل از جاذبه ها ، امكانات و خدمات منطقه ،هماهنگ شود.

تدوين استراتژي بازاريابي گردشگري

استراتژي بازاريابي موثرترين رويه اجرايي را به منظور حصول اهداف بازاريابي تدوين مي نمايد.براي مثال استراتژي مي تواند شامل نكات زير باشد:

·    ايا بازاريابي از جنبه اي عام برخوردار است.يعني گردشگرانيي با اهداف كلي را مد نظر دارد يا انتخابي است و به سمت انواع خاص از بازارهاي توريستي هدايت شده است .بازارهاي اوليه ،ثانويه و فرصتها مشخص مي گردند.

·    انواع كلي فنون ترويجي را كه مي توان مورد استفاده قرار داد و مواردي كه بايد از آن فنون استفاده نمود مثل مجريان تورها ، مشتريان تورها (گردشگران)و يا تركيبي از اين دو .

·    زمانبندي يا برنامه اولويت تلاشهاي ترويجي در مورد انواع بازار يا كشورهاي خاص.جدول زمانبندي به برنامه زمانبندي طرحهاي توسعه گردشگري بستگي دارد .

·    ارائه تصويري از منطقه و واقعيتهاي آن .يك منطقه توريستي كه به تازگي در حال توسعه يافتن است نيازمند ايجاد تصويري مطلوب از خود است پيش از آنكه به يك فعاليت ترويجي خاص دست يابد.

·        ذكر موانع خاص كه بايد پشت سر گذارده شوند ،نظير اينكه اخيرا در منطقه، يك بي ثباتي سياسي و يا يك سانحه طبيعي روي داده است.

·    آيا دفاتر تبليغاتي در كشورهاي عمده مبدا گردشگران ايجاد شوند يا با نمايندگان بازار يابي محلي در آن كشورها قراردادهايي منعقد گردد و يا اينكه امر تبليغ را دفتر اصلي ، راساً عهده دار شود.

·        در نظر گرفتن موارد احتمالي از قبيل بازگشايي بازارهاي تعطيل شده .

استراتژي بازاريابي بايد اهداف بلند مدت و كوتاه مدت را مورد لحاظ قرار دهد. به اين طريق زير بناها به گونه اي پي ريزي مي شوند كه اهداف بلند مدت را تحقق بخشند اما اهداف كوتاه مدت به صورتي خاصتر برنامه ريزي خواهند شد.استراتژي بازاريابي بايد مستمراًمورد بازبيني قرار گيرد.در صورت ضرورت امكان تعديل آن وجود خواهد داشت.البته اين امر به روند بازار و هر گونه تغيير در برنامه توسعه محصولات توريستس بستگي دارد.

 تهيه برنامه ترويج

برنامه ترويج بر پايه ملاحظات چندي تهيه مي شود.از آن جمله اند ؛ استراتژي بازاريابي ،شناخت كانال خاص توزيع در بازاريابي ،فنون ترويج در اختيار و ميزان بودجه . چنين برنامه اي به طور معمول براي دوره اي 3 تا 5 ساله تهيه مي شود.اين برنامه بر حسب سال ،شيوه هاي ترويجي كه بايد به كار روند و ميزان هزينه هاي تخميني مشخص مي شود.هزينه هاي جاري از قبيل هزينه تعمير و نگهداري دفاتر در كشورهاي مبدا گردشگران و دفاتر محلي اطلاع رساني گردشگري به طور معمول در بودجه ترويجي آورده مي شود.مرسوم ترين فنون ترويجي به قرار زير است:

·    تهيه نشريات از قبيل بروشورها ،پوسترها ،نقشه ،كارت پستالها و دفترچه راهنماي دفاتر توريستي و توزيع اين نشريات ميان دفاتر توريستي ،مجريان تورها و گردشگران .

·    تهيه امكانات صوتي و تصويري از قبيل :اسلايد ،فيلم ،نمايشهاي ويديويي براي استفاده در همايشهاي مرتبط با امر سفرو در ديگر برنامه هاي معرفي كننده .

·    آگهي در روزنامه ها ،مجلات ،تلويزيون به منظور آگاهي دادن به گردشگران و آگهي در انتشارات صنعت گردشگري به منظور مطلع ساختن مجريان تورها .

·        شركت در نمايشگاههاي توريستي ، كه اكنون همه ساله در اروپا ، آمريكاي شمالي و شرق آسيا برگزار مي شوند .

·        انجام سفرهاي خاص ترويجي به كشورهاي مبداء تورستها به منظور برقراري تماس با دفاتر توريستي و مجريان تورها .

·        دعوت و پذيرايي از مجريان تورها و عكاسان و نويسندگان در زمينه مسائل سفر .

·    تهيه و نشر كتب راهنما و اطلاعات عمومي درباره ي  منطقه در صورتي كه جهت فروش به صورت تجاري در دسترس مراجعين نباشد . اين كتابها را مي توان به منظور جبران هزينه ي نشر آنها به فروش رسانيد .

بازاريابي انواع تخصصي گردشگري از قبيل ؛ گردشگري مبتني بر سنتها و گردشگري گشتهاي دريايي به دانش و آگاهي و متون ترويجي خاص نيازمند است .

تبليغ در باره ي يك ناحيه و جاذبه هاي و امكانات آن بايد دقيق و مقرون به صحت باشد . اگر امر تبليغ موجب معرفي نادرستي از ناحيه گردد و گردشگران با اين تبليغات نادرست جذب شوند ، اين امر به نارضايتي آنها خواهد انجاميد . در نتيجه گردشگران به دوستان خود توصيه خواهند كرد كه از ناحيه مورد نظر ديدار نكرده و در رسانه هاي عمومي كشورهاي مبداء گردشگران چهره ي نامناسبي از ناحيه معرفي خواهد شد . بر اساس قوانين فعلي حمايت از مصرف كنندگان صنعت گردشگري ، كه اينك در بسياري كشورها پذيرفته شده است ، ارائه اطلاعات نادرست موجب پيگرد قانوني مجريان تورها خواهد شد .

امر تبليغ بايد با هماهنگي نزديك بخشهاي خصوصي و دولتي صورت پذيرد . يك رويه معمول تاسيس يك كميته مشترك تبليغاتي به منظور هماهنگ سازي و اجراي فعاليتهاي تبليغي است . اين كميته به صورت مشترك از سوي بخشهاي دولتي و خصوصي تامين مالي مي گردد . در عين حال بخش خصوصي به تبليغ در مورد مؤسسات خود ادامه مي هد . دولت بايد به منظور تو فيق امر گردشگري بودجه ي مناسبي براي سهم خود در بازاريابي آن تخصيص دهد . همزمان به جهت استفاده كارآمد از منابع مالي موجود فرآيند بازاريابي بايد به دقت برنامه ريزي شود . اغلب در مواردي كه منابع مالي دولتي براي تبليغ با محدوديت هايي مواجه است ، شركتهاي هواپيمايي ملي از طريق دفاتر خارج از كشور خود مي توانند كمك مهمي در امر تبليغ صورت دهند .

تدارك خدمات اطلاع رساني گردشگري

فراهم كردن اطلاعات براي گردشگران قبل و بعد از ورود به مقصد ، يكي از وضايف مهم بازاريابي به شمار مي رود . انواع مختلفي از اطلاعات را بايد ارائه نمود . اطلاعات عمومي در مورد تاريخ ، جغرافيا و فرهنگ ناحيه ، جاذبه ها ، خدمات و امكانات در دسترس و هزينه هاي مربوط آنها ، اطلاعات مربوط به حمل و نقل ، مراكز خريد ، امكانات بهداشتي و پستي ، كنسولگري ها ، سفارتخانه ها و نهادهاي مذهبي و ديگر اطلاعات خاص از آن جمله هستند . همان طور كه در فصل ششم مورد تاكيد قرار گرفت دادن اطلاعات در مورد آداب و رسوم ، نحوه ي پوشش و شئونات رفتاري ، رويه ي انعام دادن و برخي مسائل امنيتي كه بايد آنها را در نظر داشته باشند از اهميت بسياري برخوردار است .

دفاتر اطلاع رساني توريستي بايد در نقاط مناسب ايجاد شده و از نيروي انساني مجرب در آنها استفاده شود . كاركنان دفاتر اطلاع رساني بايد در صورت ضرورت از قابليت كافي در دانستن زبان خارجي برخوردار باشند . در اغلب موارد ايجاد مراكز اطلاع رساني توريستي يك روش موفق به شمار مي رود . مراكز توريستي علاوه بر ارائه اطلاعات ، شامل نمايشگاههايي است و برنامه هاي نمايشي صوتي – تصويري ، نشريات ، اسلايد و ديگر موارد را براي فروش عرضه مي نمايند .