ترجمه :سوسن چراغچي
ماخذ : مجله اثر ، شماره 38
شركت كنندگان كه در اكتبر 2005 به دعوت ايكوموس چين در شهر باستاني شيان(چين)گرد هم آمدند تا در پانزدهمين نشست مجمع عمومي ايكوموس و مراسم چهلمين سالگرد تلاش طولاني آن براي تضمين صيانت و حفاظت از ميراث فرهنگي جهان-به عنوان بخشي از توسعه پايدار و بشري جهان-شركت نمايند،
ضمن بهره جستن از طيف وسيع مواردو بازتاب هاي مشترك در جريان سمپوزيوم بين المللي مجمع عمومي در مورد يادمان ها و محوطه ها در محيط هاي پيرامون آنها-حفاظت از ميراث فرهنگي در مناظر شهري و مناظر طبيعي در حال تغيير و كسب اطلاع از طيف وسيع تجاربي كه مسيولين چين و مقامات شناخته شده بين المللي،موسسات و متخصصين در تامين مراقبت و مديريت كافي از ساختارها،مناظر طبيعي، مناظر دريايي،مسيرهاي فرهنگي و محوطه هاي باستان شناسي-در بستر تغيير و توسعه پرشتاب به دست آوردهاند؛ -توجه به حساسيت بين المللي و حرفه اي نسبت به امر حفاظت از محيط هاي پيرامون يادمان ها و محوطه ها آنگونه كه در متون ذيل اظهار شده است:منشور بين المللي حفاظت و مرمت يادمانها و محوطه ها- منشور و نيز(1964)- و بسياري از متوني كه با الهام گرفتن از منشور و نيز و بخصوص از طريق كميته هاي ملي و بين المللي ايكوموس تدوين شده اند،همچنين سند نارا در مورد اصالت(1994) و قطعنامه هاي پاياني و توصيه نامه هاي مصوب نشست هاي بين المللي نظير بيانيه هوي آن در مورد حفاظت از نواحي تاريخي در آسيا( 2003)،بيانيه بهبود وضعيت ميراث فرهنگي بم(2004)،و بيانيه سيول در مورد توريسم در شهرها و مناطق تاريخي آسيا(2005)؛
-توجه به اشاره هايي كه در كنوانسيون ها و توصيه نامه هاي يونسكو راجع به مفهوم محيط پيرامون شده است،از جمله توصيه نامه راجع به صيانت از زيبايي و ويژگي مناظر و محوطه ها(1962)،توصيه نامه راجع به حفظ اموال فرهنگي در معرض خطر بواسطه فعاليت هاي عمومي يا خصوصي( 1968)توصيه نامه راجع به صيانت و نقش معاصر مناطق تاريخي(1976)،كنوانسيون صيانت از ميراث فرهنگي ناملموس(2003) و بخصوص كنوانسيون ميراث جهان( 1972)و رهنمودهاي عملياتي آن كنوانسيون كه در اين اسناد، محيط پيرامون به منزله ويژگي مشخصه اصالت دانسته شده و نيازمند حمايت از طريق ايجاد مناطق حايل معرفي شده است و توجه به فرصت مداومي كه اين امر براي همكاري بين المللي و در حوزه چندين رشته علمي ميان ايكوموس، يونسكو و ديگر همكاران به همراه آورده و توسعه عناويني چون اصالت يا حفاظت از مناظر طبيعي شهري تاريخي مذكور در يادداشت تفاهم وين(2005)را سبب ميشود.
-تاكيد بر ضرورت توجه كافي به تغيير شكل هاي سريع و يا روزافزون شهرها،مناظر طبيعي و مسيرهاي ميراث-كه حاصل تغييرات در روش هاي زندگي،توسعه كشاورزي،توريسم يا سوانح فراگير ناشي از عوامل طبيعي يا انساني ميباشند-،و تاكيد بر ضرورت شناسايي رسمي،حمايت و تقويت كافي حضور پرمعنايي كه ساختارها،محوطهها و مناطق ميراث در محيط پيرامون خود دارند و درواقع اين روشي براي كاهش تهديد جريانات تغيير شكل عليه كمال اصالت،معنا،ارزشها، انسجام و تنوع ميراث فرهنگي است؛
-بيانيه ذيل را كه حاوي يكسري اصول و توصيههاست ،تصويب ميكنند و آن را به استحضار سازمانهاي بين الدولي و غير دولتي،مقامات ملي و محلي كه قادر به كمك از طريق وضع قانون،سياستگذاري،برنامهريزي و مديريتبه منظور حمايت و حفاظت بهتر ساختارها،محوطهها و مناطق ميراث جهان در محيط پيرامون آنها هستند،ميرسانند.
تصديق سهم محيط پيرامون در اعتبار يادمانها،محوطهها و مناطق ميراث
1 ـ محيط پيرامون يك ساختار،محوطه يا منطقه تاريخي به معناي محيط بيواسطه و گسترش يافتهاي است كه بخشي از اعتبار و ويژگي متمايز آن ساختار،محوطه يا منطقه را تشكيل داده و يا در آن اعتبار و ويژگي متمايز سهم دارد.، محيط پيرامون علاوه بر جنبههاي مادي و بصري،تعامل با محيط طبيعي را نيز دربرميگيرد؛اعمال اجتماعي يا معنوي گذشته يا حال،رسوم،دانش سنتي،استفاده يا فعاليتها و ديگر اشكال جنبههاي ميراث فرهنگي ناملموس كه فضا و همچنين زمينه فعلي و پوياي فرهنگي،اجتماعي و اقتصادي را ايجاد كرده و شكل ميدهد.
2 ـ ساختارها،محوطه ها و مناطق ميراث در مقياس هاي گوناگون،شامل تك بناها و يا فضاهاي طراحي شده،شهر هاي تاريخي يا مناظر طبيعي شهري،مناظر طبيعي،مناظر طبيعي دريايي،مسيرهاي فرهنگي و محوطههاي باستان شناسي،اعتبار و ويژگي متمايز خود را از ارزش هاي شناخته شده اجتماعي و معنوي،تاريخي،هنري،زيبايي شناختي،طبيعي،علمي،يا ديگر ارزشهاي فرهنگي خود اخذ ميكنند.آنها همچنين اعتبار و ويژگي متمايز خود را از ارتباطات پرمعنايشان با بستر و محيط پيرامون مادي، بصري،معنوي و غيره خود كسب ميكنند.
اين ارتباطات مي تواند حاصل يك عمل آگاهانه و برنامه ريزي شده،باور معنوي،رويدادهاي تاريخي،استفاده يا يك روند تاريخي و زنده در طول زمان و از طريق سنتهاي فرهنگي باشد.
درك،مستندسازي و توضيح محيط پيرامون در بسترهاي گوناگون
3 ـ درك،مستندسازي و توضيح محيط پيرامون در تعريف و تقدير از اعتبار ميراثي كه هر ساختار،محوطه يا منطقه ضروري است.
تعريف محيط پيرامون مستلزم درك تاريخ،تكامل تدريجي و ويژگي نواحي اطراف ذخيره ميراث است.تعريف محيط پيرامون روندي است كه در آن به عوامل متعدد براي لحاظ ويژگي تجربه حضور و خود ذخيره ميراث توجه ميشود.
4 ـ درك محيط پيرامون به شيوهاي فراگير،مستلزم استفاده از چند رشته علمي و استفاده از منابع اطلاعاتي مختلف است.
منابع شامل مستندات ثبت شده رسمي و بايگانيها، توصيفات هنري و علمي،تاريخ شفاهي و دانش سنتي، ديدگاه هاي جوامع محلي و مرتبط همچنين تحليل نظريات و ديدگاههاي هنري.
سنت هاي فرهنگي،آيين هاي مذهبي،اعمال و مفاهيم معنوي همچنين تاريخ،نقشهبرداري،ارزش هاي محيط زيست طبيعي،استفاده و ديگر عوامل به ايجاد طيف كامل ارزش ها و ابعاد ملموس و ناملموس يك محيط پيرامون كمك مي كنند. در تعريف محيط پيرامون بايد ويژگي و ارزش هاي آن و ارتباطي كه با ذخيره ميراث دارد،بدقت و جزء به جزء مشخص شود.
توسعه ابزار و اقدامات برنامهريزي براي حفاظت و مديريت محيطهاي پيرامون
5 ـ اجراي ابزار،سياست ها،استراتژي ها و اقدامات قانونگذاري و برنامه ريزي مؤثر به منظور مديريت پايدار محيط هاي پيرامون،مستلزم ثبات و تداوم به كارگيري بسترهاي محلي يا فرهنگي كه در آنها كاربرد دارند؛ضمن انعكاس آنها ميباشد.
ابزار مديريت محيط هاي پيرامون شامل تدابير قانونگذاري مشخص،آموزش حرفه اي،توسعه برنامه ها يا سيستم هاي حفاظت و مديريت جامع و استفاده از روش هاي علمي و كافي برآورد تأثير بر ميراث ميباشد.
6 ـ وضع قوانين،مقررات و رهنمودهاي حمايت،حفاظت و مديريت ساختارها،محوطهها و مناطق ميراث بايد با هدف حمايت يا ايجاد منطقه حائل در اطراف آنها صورت گيرد تا از اين طريق،اعتبار و ويژگي متمايز محيط پيرامون آنها انعكاس داده شده و حفاظت گردد.
7 ـ هنگام تنظيم اسناد برنامهريزي،بايد پيشبينيهايي براي كنترل كارآمد تأثير افزوده يا سريع بر محيطهاي پيرامون به عمل آيد.
خطوط افق معتبر ساختمان ها؛خطوط ديد و فاصله كافي ميان هر ساخت و ساز جديد عمومي يا خصوصي و ساختارها، محوطهها و مناطق ميراث در ارزيابي پيشگيري از تعرضات بصري و فضايي يا استفاده نامتناسب از زمين در محيط هاي پيرامون معتبر نقش اساسي دارند.
8 ـ شايسته است در ارزيابيهاي تأثير بر ميراث،به هر تحول و ساخت و ساز جديدي كه بر اعتبار ساختار ها،محوطهها و مناطق ميراث و بر محيط پيرامونشان تأثير مي گذارد،توجه شود.
ساخت و ساز و هر تحولي در محيط پيرامون ساختارها، محوطه ها،و مناطق ميراث،بايد بطور مثبت به توضيح اعتبار و ويژگي متمايز آنها و كمك به آن اعتبار و ويژگي بيانجامد.
كنترل دايم تغيير موثر بر محيط پيرامون و مديريت آن
9 ـ نرخ تغيير و تاثيرات مجزا و تدريجي تغيير و تغيير شكل محيط هاي پيرامون ساختارها،محوطه ها و مناطق ميراث، روندي تاريخي است كه بايد دايما كنترل شده و مديريت شود.
تغيير شكل اضافي و همچنين سريع مناظر طبيعي شهري يا روستايي،روشهاي زندگي،اقتصادها يا محيط زيست طبيعي ميتوانند تاثير اساسي يا جبرانناپذيري بر سهم واقعي محيط پيرامون در اعتبار ساختار،محوطه،يا منطقه ميراث بگذارند.
10 ـ تغيير در محيط پيرامون ساختارها،محوطه ها و مناطق ميراث بايد با هدف حفظ اعتبار فرهنگي و ويژگي متمايز آن مديريت شود.
مديريت تغيير در محيط پيرامون ساختارها،محوطه ها و مناطق ميراث،ضرور تا مستلزم پيشگيري يا ايجاد مانع در برابر تغيير نيست.
11 ـ لازم است در امر نظارت و كنترل،رهيافت ها و اقداماتي براي تقدير و سنجش و نيز پيشگيري يا جبران
زوال،لطمه وارده به اعتبار يا ناچيزشماري آن و پيشنهاد اصلاح اقدامات حفاظت،مديريت و توضيح،تعيين ميشود.
شاخصهاي كمي و كيفي براي ارزيابي سهم محيط پيرامون در اعتبار ساختار،محوطه و منطقه ميراث هم بايد ايجاد و گسترش يابد.
شاخص هاي نظارت و كنترل بايد شامل جنبه هاي مادي چون تجاوز به منظرها،خطوط افقهاي مريي ساختمان ها يا فضاهاي،باز،به آلودگي هوا،آلودگي صوتي و نيز ابعاد اقتصادي،اجتماعي و فرهنگي باشند.
كار با جوامع محلي،تشكل هاي متخصصين رشته هاي علمي و جوامع بين المللي به منظور همكاري و آگاهسازي در راستاي حفاظت و مديريت محوطه ها
12 ـ همكاري و به كارگيري جوامع مرتبط و محلي به عنوان بخشي از استراتژي هاي پايدار در حال توسعه براي حفاظت و مديريت محيط هاي پيرامون،ضرورت دارد.
لازم است استفاده از رشته هاي علمي مختلف و ايجاد ارتباط ميان آنها به عنوان يك اقدام استاندارد در امر حفاظت و مديريت محيط هاي پيرامون مدنظر قرار گيرد.حوزه هاي مرتبط با ميراث فرهنگي شامل معماري،برنامه ريزي شهري و منطقه اي،برنامه ريزي منظره،مهندسي،انسانشناسي، تاريخ،باستانشناسي،مردمشناسي،موزهداري و بايگاني ها مي باشند.
همكاري با موسسات و متخصصين در حوزه ميراث طبيعي نيز بايد به عنوان بخش مكمل اقدام مناسب در شناسايي،حمايت ،معرفي و توضيح ساختارها،محوطهها يا مناطق ميراث در محيط پيرامونشان،ترغيب گردد.
13 ـ لازم است آموزش حرفهاي،توضيح،آموزش جامعه و آگاهسازي عمومي ترغيب شود تا اينگونه همكاريها و تقسيم دانش تقويت شده و همچنين اهداف حفاظت ترويج شده و،بهبود كارايي ابزار حمايت،برنامههاي مديريت و ديگر وسايل مربوطه بهبود يابد.
تجربه،دانش و ابزاري كه بواسطه حفاظت از تك بناها، محوطهها و مناطق ميراث به دست آمدهاند،بايد در تكميل مديريت محيط پيرامون آنها هم مورد استفاده قرار گيرند.
ضروري است منابع اقتصادي براي تحقيق،ارزيابي و برنامه ريزي استراتژيك حفاظت و مديريت محيط پيرامون ساختارها ،محوطهها ومناطق ميراث تخصيص داده شود.
آگاهي از اعتبار ابعاد مختلف محيط پيرامون،وظيفه مشترك صاحبان حرف،موسسات،جوامع مرتبط و محلي است.آنها بايد هنگام اتخاذ تصميم،به ابعاد ملموس و غير ملموس محيطهاي پيرامون توجه داشته باشند.
محيط هاي پيرامون توجه داشته باشند.
تصويب شده در 21 اكتبر 2005 در شيان(چين)
رقابتپذيري مقاصد گردشگري: ماهيت و تكامل آن
خريدار روغن سوخته دست اول و قيمت روز بشكه اي